ASML werkt vinding medische isotopen met Belgische partner uit

Onder leiding van de inmiddels gepensioneerde directeur van ASML Rob Hartman gaat het nieuwe bedrijf Lighthouse Isotopes deze 'bijvangst' die de onderzoeksafdeling van ASML anderhalf jaar geleden deed verder uitwerken. IRE, één van de vier leveranciers van dit materiaal in de wereld, zorgt voor een groot deel van de financiering van het onderzoek, terwijl ASML de kennis en het intellectueel bezit inbrengt. Daarnaast worden nog veel meer partijen betrokken zoals toeleverancier Demcon, Urenco en de universiteiten van Groningen en Delft.

Onderzoeker Patrick de Jager van ASML, die anderhalf jaar geleden aan de wieg stond van de uitvinding, gaat samen met projectleider Veerle Vande Steen van IRE het onderzoek coördineren en uitvoeren binnen Lighthouse Isotopes. De twee leggen uit dat het gaat om radio-actief materiaal dat bij het maken van zogeheten Spect-foto's van onder meer kankerpatiënten wordt gebruikt. „Dat materiaal hoopt zich op in uitzaaiingen die daardoor heel goed in beeld worden gebracht. Daarna vervalt het ook weer snel. Het moet nu nog worden gemaakt in nucleaire reactoren zoals in Petten. Maar die maken gebruik van verrijkt uranium, ze zijn oud en aan vervanging toe en ze veroorzaken veel radioactief afval. Ons systeem werkt op een heel andere manier, zonder afval en natuurkundig relatief eenvoudig. De uitdaging zit in de technische uitvoering.”

ASML kwam erachter dat een alternatief systeem voor het maken van extreem ultraviolet (EUV) licht geschikt zou kunnen zijn voor het omzetten van de stof molybdeen in molybdeen 99. Die laatste kan in ziekenhuizen in een speciaal apparaat omgezet worden in de gewenste kortdurend radio-actieve stof. In oktober 2016 werd het Lighthouse project gekozen tot een Nationaal Icoon. Omdat deze vinding buiten het werkveld van ASML valt, is besloten het project buiten het bedrijf voort te zetten.