Dure benzine? Wen er maar aan

Automobilisten merkten het al langer. De benzineprijs bereikte onlangs een nieuw record. De reden is eenvoudig: de vraag trekt aan nu de economie wereldwijd herstelt van de coronapandemie, maar het aanbod van olie blijft achter. Vorige week nog mislukten de onderhandelingen tussen Opec-leden en Rusland, de zogenoemde Opec+, voor een hoger productieplafond.

De Verenigde Arabische Emiraten wilden, samen met Kazachstan en Irak, een andere verdeelsleutel voor de olieproductie. Ze vinden dat ze recht hebben op een grotere productie dan de huidige regels hun toestaan. Met name Saoedi-Arabië voelde daar niets voor. De gesprekken werden afgebroken zonder akkoord, waardoor ook de verhoging van de olieproductie waarop werd gehoopt, niet doorging.

Toen de coronapandemie vorig jaar wereldwijd toesloeg en de vraag naar olie inzakte, besloot de Opec+ om zes miljoen vaten olie per dag minder te gaan oppompen. De ruzie vorige week ging over het terugdraaien van een deel van die productieverlaging.

Extra vaten olie komen er voorlopig niet, terwijl de vraag wel aantrekt. Dat zorgt voor stijgende prijzen, tot ongenoegen van olie-importerende landen als India, China en de VS. Die riepen al op tot extra productie, omdat de hoge olieprijzen een van de oorzaken zijn van de oplopende inflatie. En inflatie kan zomaar een spelbreker zijn bij het economisch herstel.

Dat de VS zich aansluit bij de klagers, is opmerkelijk. Het land produceert zelf ook volop olie. Zeker sinds de productie van schalieolie hoort de VS tot een van de grootste olieproducenten ter wereld.

En de productie van schalieolie kan heel snel worden uitgebreid als de olieprijzen stijgen. De afgelopen jaren gebeurde het meermaals dat pogingen van de Opec om de olieprijs omhoog te krijgen met productiebeperkingen werden gedwarsboomd door de schalieolie-producenten die meer gingen produceren als de prijzen stegen.

Dat de schalieolie-producenten nu niet in het gat springen, heeft verschillende redenen. Vorig jaar kampte de sector met heel lage olieprijzen, zelfs kortstondig met negatieve prijzen. Om het zekere voor het onzekere te nemen, sprak een grote groep producenten af de olie dit jaar voor 55 dollar per vat te verkopen. Nu de prijs op de markt 75 dollar is, kunnen ze daar niet van profiteren. Extra produceren levert hun niets extra op.

Daarnaast zijn hun kosten omhooggegaan doordat ze onder president Joe Biden aan veel strengere milieu-eisen moeten voldoen dan onder president Donald Trump. En ze hebben minder gemakkelijk toegang tot financiering.

,,De totale productie van schalieolie ligt nu op 11 miljoen vaten per dag’’, zegt Hans van Cleef, energiedeskundige bij ABN Amro. ,,Voor de crisis was dat 13 miljoen vaten per dag.’’ Dat betekent dat er in combinatie met de productieverlaging van de Opec+ in totaal 8 miljoen vaten olie per dag minder worden geproduceerd dan voor de coronapandemie.

Toch verwacht Van Cleef dat de olieprijs nog dit jaar zal zakken tot 60 à 65 dollar per vat. De onderhandelingen in de Opec + zijn nog niet definitief mislukt. ,,De overeenkomst loopt in augustus af. Ze hebben dus nog even tijd om nieuwe afspraken te maken’’, zegt Van Cleef. Daarnaast zal de vraag naar olie waarschijnlijk teruglopen nu de besmettelijke Delta-variant van het coronavirus zich razendsnel verspreidt. Dat zorgt op tal van plekken tot nieuwe restricties en dat leidt tot minder groei. En minder groei betekent minder vraag naar olie.