De combinatie van auto én caravan vereist bijzondere aandacht voor een optimaal weggedrag © RV

Een caravan trekken is een hele kunst: zo doe je het goed

Zeker deze zomer gaan Nederlanders massaal met een toercaravan op vakantie. Autorijden met zo’n aanhanger is nog een hele kunst. ,,Ga bij slingeren vol in de remmen.’’

Roland Tameling 18-07-20, 20:00 Laatste update: 20-07-20, 18:23

Lang leek het erop dat 2020 het slechtste caravanjaar in tijden zou worden. Door de coronacrisis viel de verkoop zelfs even stil, maar sinds de versoepelde maatregelen blijken caravans juist mateloos populair. Overal en altijd je eigen huis bij je: volgens branchevereniging Kampeer & Caravan Industrie (KCI) werden in juni een kwart meer caravans verkocht dan een jaar geleden.

Het kopen van zo'n caravan is één, maar wat is eigenlijk een goede auto om hem te trekken? In principe geldt dat een zwaardere auto een betere caravantrekker is: hoe hoger het gewicht van de auto, hoe minder last je hebt van de massa aan de trekhaak. Veel mensen denken dat een hoog model zoals een cross-over of SUV per definitie een betere trekauto is, maar dat is een misverstand: een terreinwagen die hoog op zijn wielen staat, is vaak instabieler dan een laag model.

Trekgewicht

Let bij de autokeuze altijd op het toegestane trekgewicht: bij de typegoedkeuring van elk model is vastgesteld hoeveel kilo een (geremde) aanhanger mag wegen. Dat maximum hangt deels samen met het gewicht van het trekkende voertuig, maar wordt ook beïnvloed door de techniek. De nieuwste Toyota RAV4 met hybridetechniek en vierwielaandrijving mag bijvoorbeeld 1650 kilo trekken, terwijl er bij hetzelfde model met een 'gewone' verbrandingsmotor en alleen aandrijving op de voorwielen 2000 kilo aan de haak mag. Dat komt doordat een elektromotor vaak minder goed tegen een zware trekklus kan. Dat verklaart meteen waarom er nog weinig (betaalbare) volledig elektrische auto's zijn die meer dan 1500 kilo aankunnen.

Vierwielaandrijving is doorgaans mooi meegenomen bij het caravantrekken, maar niet zaligmakend. Met de extra aandrijfassen kom je wellicht beter weg van een drassig kampeerveld, maar bij normaal gebruik merk je de voordelen van 4x4 nauwelijks.

Veel auto's hebben tegenwoordig een automaat en ook daarbij is het soms oppassen geblazen: moderne automaten met koppelingsplaten (zoals de DSG van Volkswagen en de EDC van Renault) kunnen sneller verhitten bij veelvuldig optrekken. Houd daar rekening mee bij filerijden en in de bergen. Een ‘klassieke’ automaat met koppelomvormer geeft over het algemeen minder kans op problemen.

Gewichtsverdeling

Een ander aandachtspunt is het beladen van zowel de auto als de caravan. Een correcte gewichtsverdeling zorgt voor goed rijgedrag van de combinatie. Je wilt het meeste gewicht zo laag mogelijk bij de grond, in het midden van je caravan. Hoe hoger het zwaartepunt, hoe instabieler een voertuig zich gedraagt. Leg een zware voortent dus niet bovenin, maar midden in het gangpad boven de wielen.

Een te hoge snelheid is de voornaamste oorzaak van slingeren
Eric de Bree, rijvaardigheidsinstructeur

Vervoer liever ook geen zware spullen voorin of achterop (vol fietsenrek) en zorg dat de watertank niet onnodig vol is. Uit jarenlang onderzoek van de ANWB blijkt dat een auto met caravan beduidend stabieler is als je onder de 75 procent van het maximale ‘treingewicht’ blijft: dat is het leeggewicht plus het maximale laadvermogen van zowel auto als caravan bij elkaar opgeteld.

Hoeveel een model mag meeslepen, staat vaak op de kentekenkaart of in de technische gegevens die je in het instructieboekje of op internet kunt raadplegen. Hetzelfde geldt voor de kogeldruk: het aantal kilo's dat op de trekhaak mag rusten. ,,Een te lage kogeldruk is de grootste veroorzaker van een slingerende caravan”, vertelt Aad van Reeuwijk van E-Trailer, dat een aantal digitale hulpjes voor caravanrijders levert. ,,Je kunt beter een te hoge dan een te lage kogeldruk hebben. Deze druk moet nauwkeurig gecontroleerd worden, het simpel wegen door middel van een weegschaal onder het neuswiel is vaak niet nauwkeurig genoeg. Afwijkingen van meer dan tien kilo komen daarbij regelmatig voor en daar kan je een boete voor krijgen.”

De caravan zelf heeft ook een maximaal toegestaan gewicht, aangegeven op de bijbehorende kentekenkaart. De daadwerkelijke kilo's kun je controleren op een geijkte weegbrug of op speciale 'weegplaten' uit een kampeerwinkel. Zorg bij een volgeladen auto ook voor een iets hogere bandenspanning.

Vol in de rem

Je mocht op de Franse autoroutes lange tijd doorjakkeren met 130 kilometer per uur, maar dat is met een caravan volstrekt bezopen
Eric de Bree, rijvaardigheidsinstructeur

Mocht de combinatie onderweg gaan slingeren, dan zit er volgens allround rijvaardigheidsinstructeur Eric de Bree (56) maar één ding op: ,,Ga vol in de remmen! Een te hoge snelheid is de voornaamste oorzaak van dat slingeren, je pakt de controle weer door vaart te minderen. Het beste remmoment zit in het midden van de slingerbeweging: zodra de combinatie zo recht mogelijk rijdt, trap je vol in de oplooprem. Natuurlijk let je daarbij op het verkeer achter je, maar dat moet ook rekening houden met jouw combinatie.‘’

Onderweg moeten caravanrijders vooral geen haast hebben, zegt De Bree. ,,Op de Franse autoroutes mocht je lange tijd doorjakkeren met 130 kilometer per uur, maar dat is met een caravan volstrekt bezopen. Dat kan de gemiddelde bestuurder niet aan, die heeft vaak geen idee met wat voor combinatie hij onderweg is. Probeer maar eens een noodstop te maken met die snelheid.’’

Een ander risico is achteloos gedrag tijdens de vakantierit, meent De Bree. ,,Lekker achterover, handje op het stuur... Dat is gevaarlijk, je bent negen van de tien keer te laat met ingrijpen. Houd liever je handen op 'kwart voor drie', dan voel je beter wat je combinatie doet en heb je meer controle.’’

Toerengebied

,,Ga met een caravan alsjeblieft niet ‘het nieuwe rijden’ toepassen’’, adviseert de Bree. ,,Of je nu in een oudere auto rijdt of in een nieuwer exemplaar met een compacte turbomotor: blijf hoger in het toerengebied van de motor dan je normaal doet. Als je te snel opschakelt, benut je de kracht niet optimaal. Dat kan funest zijn voor de techniek.’’

Het optimale toerental (de grootste trekkracht) vind je in de technische gegevens. Autofabrikanten vermelden de maximale trekkracht (het ‘koppel’) in newtonmeters (Nm) bij een bepaald toerental (tpm). De meeste trekkracht bereik je als je de toerenteller zo veel mogelijk in de buurt van dit aantal toeren houdt. ,,Heel zuinig wordt je auto er niet van, maar dat kun je met een caravan sowieso vergeten’’, zegt De Bree met een lach.

Rem in een afdaling zo veel mogelijk af op de motor © RV

Bergen

Voor het rijden in de bergen geldt: rijd in dezelfde versnelling naar beneden als je voor de weg omhoog hebt gekozen en zet een automaat altijd in de handmatige modus zodat hij niet ongewenst opschakelt. De Bree: ,,Het kan echt geen kwaad om op de motor af te remmen, zelfs als je daardoor bijna tegen de toerenbegrenzer aanzit. De auto verbruikt op dat moment geen brandstof en je spaart de remmen. Als je toch moet remmen, doe dat dan kort maar stevig, zodat de remmen tussendoor goed kunnen afkoelen.’’

Tip tot slot: ,,Zorg dat je spiegels niet te hoog staan afgesteld! De meeste bestuurders lijken sterren te kijken of vogels te spotten, maar je moet de wielen van je aanhanger kunnen zien zodat je de bochtbewegingen kunt volgen. Dat voorkomt schade aan de zijkant van je caravan, mits je op tijd ingrijpt.’’

De 5 beste tips op een rij

1. Controleer de maximaal toegestane gewichten en blijf daar idealiter ruim onder. Dit geldt voor het laadvermogen van de auto, het maximumgewicht van de caravan, de kogeldruk en de het maximale ‘treingewicht’ van de auto en caravan samen.

2. Rij niet (te) hard: hogere snelheden maken een caravancombinatie al snel instabieler. Het controleren van een noodsituatie (bijvoorbeeld een uitwijkmanoeuvre) wordt dan flink lastiger.

3. Laat de auto werken: ook kleinere turbomotoren kunnen die last prima aan en presteren beter als ze niet te ‘lui’ worden gereden. Hogere toeren zijn dus beter dan vlot opschakelen volgens ‘het nieuwe rijden’.

4. In de bergen: kies bergafwaarts dezelfde versnelling als de weg omhoog. Rem veel af op de motor (dat kan geen kwaad) en voorkom remproblemen door ‘slepend remmen’. Zet een automaat in de manuele stand.

5. Gaat je caravan slingeren? Je rijdt waarschijnlijk te hard: trap stevig op de rem op het moment dat de combinatie zo recht mogelijk rijdt. De oplooprem komt in actie en het slingeren stopt.