De bossen bij Best zijn populair, maar ook kwetsbaar: ‘Het is nu misschien wat te veel vrijheid, blijheid’

‘Goed kijken naar wat kan op welke plek.’ Dat is zo’n beetje het credo van de gemeente Best, als het gaat om het natuurgebied Nieuwe Heide & Oud Meer rond de Sonseweg. Zo’n zeshonderd voetbalvelden bos en zestig stuks aan heide en vennen is Bests eigendom, de rest valt onder ‘buur’ Son en Breugel. 

,,Het is absoluut niet de bedoeling om mensen weg te gaan houden. Maar het is nu misschien wat te veel ‘vrijheid, blijheid’. Dat willen we meer gaan sturen”, zegt Wilco van den Berg, beleidsmedewerker Groen bij de gemeente Best. Die kwam onlangs met een ontwikkelvisie voor het gebied, waarin onder meer staat wat er de komende jaren moet gebeuren om de natuur te versterken en de gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan.

Van den Berg doet zijn verhaal vlakbij het Joe Mann Natuurtheater. Er lopen wandelroutes, fiets- en ruiterpaden. Met daar middenin: een vennetje, dat is aangemerkt als één van de plekken waarmee aan de slag wordt gegaan. ‘Vernatten’ is daarbij het toverwoord. ,,Dat betekent onder meer dat we bomen weghalen om het gebied weer ‘open’ te maken en ooit aangelegde slootjes dempen om water vast te houden. Daarmee hopen we ook twee oorspronkelijke vennen die hier vroeger lagen terug te brengen.”

Bij het Langven - even ten zuidwesten van de plek - werd dat eerder al gedaan. Daar hadden die ingrepen meteen een positief effect, vertelt Van den Berg. ,,We zien de roodborsttapuit en de leeuwerik terug. In de trekperiode zitten er weer watersnippen bij het water.” Al werden ook lessen geleerd. ,,Toen we de boel daar weer open maakten, bleek het wandelaars ook uit te nodigen de hond los te laten lopen. Wat juist weer broedende vogels verjoeg.”

Het geeft de uitdaging voor het gebied aan: hoe geef je de natuur een impuls, maar behoud je mogelijkheden voor recreatie? Het nieuwe visiedocument moet daar antwoord op geven. Zo wordt ten westen van de horecazaak Joe Mann Paviljoen - en net ten zuiden van de Sonseweg - gekeken naar het instellen van een hondenlosloopgebied. 

Het verhaal gaat verder onder de foto.

In overleg met de mountainbikevereniging is de technische route aan de zuidkant aangepast, zodat die niet langer door een kwetsbaar stukje natuur loopt. Een andere route wordt mogelijk eveneens omgelegd. Ook wandelpaden komen misschien anders te liggen. Van den Berg: ,,Om de natuur op bepaalde plekken meer rust en ruimte te geven. Terwijl er elders misschien weer méér mogelijk is.”

Uiteindelijk moeten er in het bos namelijk ‘stapstenen’ ontstaan. Rustige, vaak wat nattere plekken die de biodiversiteit bevorderen én de droogte helpen tegengaan. Bovendien komt er meer diversiteit qua bos, onder meer zodat de bodem voedselrijker wordt. Sommige stukken gelden straks bijvoorbeeld als ‘natuurbos’. ,,Waar we de boel zoveel mogelijk op z'n beloop laten. Dat betekent onder meer: oudere bomen en ook meer dood hout.”

Eerder lag er een plan op tafel om van het Langven tot aan het Oud Meer bij Son een heidestrook van 50 meter breed te realiseren. Dat werd van tafel geveegd. ,,Dat vonden we wat te fors.” Toch is ingrijpen in de natuur altijd gevoelig, zo weet Van den Berg. Gesprekken over de toekomst van het Sonse deel, zorgen daar voor verhitte discussies. ,,En dat is ergens ook wel te begrijpen. De tendens is méér bomen planten, wij maken een tegengestelde beweging”, betoogt de beleidsmedewerker.

,,Maar natuur is meer dan alleen bos. En door bijvoorbeeld het terugbrengen van vennen, krijgen we hier rijkere en meer biodiverse natuur. Daar profiteert uiteindelijk iedereen van.”