Roestige kolos weer werkend: stoommachine gerestaureerd in Nijnsel

Vier en een half jaar lang werkten vrijwilligers aan de restauratie van de Duitse R. Wolf stoommachine. Bert Verbakel ontdekte, via een tip, de roestige kolos in Frankrijk. Daar dreef de machine nog tot 1970 een generator aan voor de houtzagerij van het gehucht Mongeville. 

Vrijwilliger Wim van den Berg was vanaf de eerste rit naar Frankrijk betrokken bij dit grote project. ,,Als ik veertig jaar geleden met stoom in aanraking was gekomen, had ik nooit iets anders gedaan.” Het gevaarte werd gedemonteerd en vervoerd naar Hoeve Strobol waar een team vrijwilligers begon met heropbouw. 

Restaurateur René Visser: ,,Er is geen school om dit te leren. Ik restaureer oude machines en weet hoe een stoommachine werkt. Maar deze enorme dame is zo complex, die heeft iets magisch. We konden vooraf niet testen of de stoommachine foutloos werkt. De hele montage moest in één keer goed zijn.” 

Verbakel vult hem aan. ,,De ketel is het meest cruciaal. Die mag geen haarscheurtjes vertonen. Na verschillende keuringen heeft de Dienst voor het Stoomwezen een verklaring van ingebruikname afgegeven volgens de laatste richtlijnen. Zonder goedkeuring stond hier een bonk schroot. We stoken het water in de ketel op tot honderdnegentig graden. Dan ontstaat er hete stoom tot 12 bar. Die enorme druk zet de machine in werking waardoor deze op haar beurt mechanische werktuigen kan aandrijven. We hebben al enkele keren proefgedraaid en nu kunnen we de werking voor het eerst laten zien aan het publiek.”

René Visser en John Slegers zijn opgeleid tot stoommachinist en trots op de renovatie van de wijnrode Duitse machine. Slegers: ,,Stoom is ongrijpbaar en de kracht van stoom is meedogenloos. Maar eraan werken was een grote toevoeging op mijn technische kennis. Als de machine in werking is, dienen wij constant onderdelen te smeren, te letten op het waterpeil en de stoomdruk zodat het vacuümsysteem op peil blijft. Het moet honderd procent veilig zijn.”

Speciaal voor de authentieke stoommachine bouwde Verbakel een ketelhuis in oorspronkelijke fabrieksstijl. ,,Ik verwacht veel geïnteresseerd publiek. Voor velen is deze acht meter lange houtgestookte stoommachine een onbekend fenomeen. We starten de machine elk uur, want het opstarten is het meest spectaculair. De snelle wentelingen van het vliegwiel en de bewegingen van de zuiger en de pomp zijn machtig om te zien. Tijdens de stoomdagen tonen we de werking van de stoommachine. Maar over enkele maanden drijft deze kolos de smederij, de klompenfabriek en de nieuwe karrenfabriek aan.”

Tijdens de drie stoomdagen op 27, 28 en 29 mei toont eigenaar Bert Verbakel de werking aan het publiek. Naast bezichtiging van de stoommachine is ook het museum met oude ambachten open. Op en rond het erf van Hoeve Strobol herleeft het verleden waarin handenarbeid van de smid, de bakker, de drukker en de wever een grote rol speelde.

De drie stoomdagen zijn van 10.00 tot 17.00 uur. De entree voor kinderen van 5 tot 12 jaar bedraagt vijf euro, volwassenen betalen 7.50 euro.