Plannen voor het platteland gezocht: geld voor acht Brabantse ideeën rond plattelandsvernieuwing

Jan van den Boom uit Best mag dan geen boerenbedrijf meer hebben, hij heeft nog altijd een bedrijf tussen de boeren. In het authentieke boerenlandschap van de buurtschap Aarle staat nu zijn zorgboerderij voor demente ouderen. Daar direct tegenover ligt zijn horeca-etablissement, waar fietsers, wandelaars en bedrijven met een heidag terechtkunnen. ,,Toen ik nog koeien molk, werkte ik samen met mijn vrouw. Nu hebben we zelfs drie mensen in dienst, en we verdienen er toch nog steeds de kost mee. Daar ben ik wel trots op." Maar, zo benadrukt hij ook, het heeft wat kruim gekost. ,,Ik liep natuurlijk tegen de ambtenarij aan. Nu ben ik oud en versleten; ik hoef mijn pensioen niet meer op te bouwen. Maar ik snap wel dat mijn kinderen weg willen van het platteland, van al die plannen en regels", spiegelt hij voor.

Zijn prominente bezoekers knikken eensgezind. Omdat ook rijksbouwmeester Floris Alkemade en provinciebestuurder Erik van Merrienboer (PvdA) de bureaucratie in het buitengebied herkennen. Maar ook omdat Van den Boom in het klein al heeft gerealiseerd waar naar op zoek zijn. Alkemade en zijn collega-rijksadviseur Berno Strootman (Landschap) lanceerden gisteren de prijsvraag Brood en Spelen: daarmee willen ze in totaal zestien veelbelovende initiatieven voor plattelandsvernieuwing ondersteunen: acht in Brabant, acht in Gelderland of Overijssel. De winnaars krijgen naast 25.000 euro ook ondersteuning van deskundigen van bijvoorbeeld waterschap, Kadaster of de universiteit van Wageningen.

 Duidelijk is immers dat de komende jaren heel veel oudere boeren zullen stoppen, met talloze lege boerderijen en stallen als gevolg. ,,Ik denk dat er helemaal niemand over dit bedrijf zegt: 'dit willen we hier niet hebben'", zegt Van Merrienboer over De Hagelaar. En toch raakte Van den Boom telkens verstrikt in bestemmingsplannen. Met lange adem en boerenslimheid kwam hij daar waar hij nu is. Maar voor een succesvolle transformatie van het Brabantse buitengebied zullen gemeenten en provincie zich ook flexibel moeten opstellen, benadrukt hij. ,,Er zijn ook veel pseudo-regels waarbij we in goed overleg ook tot een oplossing kunnen komen."

Rooienaar Floris Alkemade, als Rijksbouwmeester de voornaamste adviseur van het Kabinet op bouwgebied, hoopt met de prijsvraag de kennis van architecten en het boerenverstand bijeen te brengen. Wat hem betreft zit de agrarische sector te veel in het verdomhoekje. ,,We moeten het platteland niet als een verzameling problemen zien. Het is de plek waar ons voedsel geproduceerd wordt, daar moeten we zuinig op zijn." 

Voedsel produceren doet Jan van den Boom al een tijdje niet meer. Maar zijn drijfveer, die is niet veranderd. ,,Uiteindelijk wil je als boer een ding: je bedrijf doorgeven aan de volgende generatie." Gelukkig was er net deze week goed nieuws. ,,Mijn dochter heeft haar kinderen ingeschreven op een school hier in de buurt. Ik denk dat het goed komt."