Alarm over slagkracht GGD weggehoond: ‘Bewindsman zei: ‘Infectieziekten zijn toch voorbij’’
Er is uitgebreid gewaarschuwd dat de Gemeentelijke Gezondheidsdiensten (GGD’s) niet klaar zouden zijn voor een pandemie, maar daar is niets mee gedaan. Door een falende GGD kon corona zich verder verspreiden in Nederland.
Dat blijkt uit maandenlang onderzoek van deze site naar GGD’s, waarvoor ruim honderd bronnen zijn geraadpleegd. Al sinds 2000 wordt in keiharde rapporten gewaarschuwd dat Nederland ‘onvoldoende is voorbereid’. Draaiboeken zijn ‘ondermaats’, opschaling ‘niet verzekerd’, terwijl omstandigheden die pandemieën veroorzaken ‘steeds nadrukkelijker aanwezig zijn’.
Het gevaar van infectieziekten is volgens meerdere (ex-)GGD-directeuren door de kabinetten-Rutte zwaar onderschat. ,,Bewindslieden vonden onze waarschuwingen belachelijk. ‘Infectieziekten zijn voorbij’, zei een bewindsman me letterlijk’’, verklaart Paul van der Velpen, 22 jaar directeur van drie GGD’s. Meermaals werden GGD-directeuren in persconferenties en Kamerbrieven verrast met nieuwe taken door minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge. De CDA-bewindsman werd op zijn beurt boos als de chaos bij de GGD hem overviel.
Te weinig geld
Een van de hoofdoorzaken van de problemen is volgens oud-topambtenaren dat GGD’s eind jaren 80 zijn ondergebracht bij gemeentes, zonder duidelijke eisen en geld. Oud-RIVM-topman Roel Coutinho: ,,Dat is het nadeel als je GGD’s onderbrengt bij gemeenten. Die kijken altijd: waar kan ik het met minder doen.’’
Liefst 21 van de 25 GGD’s hadden in 2015 onvoldoende artsen en/of verpleegkundigen infectieziektebestrijding, maar een rapport daarover belandde volgens co-auteur Jos van de Sande ‘in de la’. Het jarenlange hoofd infectieziektebestrijding bij GGD Hart voor Brabant beschrijft dat er ‘sausjes’ over zijn verbetersuggesties gingen. ,,GGD-directeuren wilden niet weten dat ze niet voldeden aan de formatie-eisen. In officiële verslagen staat nooit het naadje van de kous.’’
Bruiloften met allochtonen genegeerd
Onderbezetting leidde ertoe dat bron- en contactonderzoekers moeilijke onderzoeken ‘onder het kleed moesten vegen’. ,,Bruiloften met allochtonen zijn genegeerd, vanwege taalproblemen’’, bevestigen verschillende uitzendkrachten die uitbraken moesten helpen indammen. Zij kregen te horen: vul maar ‘thuis’ in als waarschijnlijkste besmettingslocatie, zodat zij een volgend dossier konden oppakken. Een nakijker toont hoe gegevens ‘boordevol fouten’ naar het RIVM gaan.
Ook waren GGD’s tijdens deze pandemie op cruciale momenten onbereikbaar voor artsen, specialisten, school- en verpleeghuisdirecteuren. Een arts-microbioloog die bij een van de allereerste coronapatiënten van Nederland de GGD pas een dag later te spreken kreeg: ,,Het leek wel Jiskefet.”
De GGD is in de coronacrisis hét mikpunt van kritiek. Waarom was deze crisisorganisatie niet klaar voor een pandemie? Vanaf het begin van de virusuitbraak ging het mis en het kwam nooit meer goed. Een onderzoek naar de oorzaken van een falende dienst. Lees verder na de foto.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Marlies (48) kwam op een lijst voor een 'spillagevaccin': 'Heb gezorgd dat ze mij op hun netvlies hadden’
Meer dan een miljoen medisch kwetsbare mensen hebben nog altijd geen zicht op een vaccinatie. Uit wanhoop smeken steeds meer patiënten bij hun huisarts of de GGD om een prik die overblijft. Meestal tevergeefs. -
Hoeveel minuten pauze mag je nemen op een werkdag?
Even een rondje wandelen, een broodje eten of snel het nieuws checken op je telefoon; werknemers hebben recht op pauze, maar hoe zit het precies? Mag je zomaar pauze nemen en krijg je dan doorbetaald? Experts beantwoorden zes veelgestelde vragen over het recht op pauze. -
PREMIUM
Het vaccineren in zeven grafieken: effect bij ouderen steeds beter zichtbaar
Het vaccineren in Nederland begint langzaam effect te hebben, blijkt uit een overzicht in zeven grafieken dat deze site maakte. Bij ouderen neemt het aantal besmettingen gestaag af. Bij mensen onder de 50 jaar is juist het omgekeerde het geval. En door een nieuwe berekening van het aantal vaccinaties staat Nederland er in een internationale vergelijking opeens een stuk beter voor. -
PREMIUM
Is een video echt of een deepfake? Zo kun je het zien
De politie zette er deze week een in om de dader van een cold case-moord op te sporen: een deepfake-video. Daarmee kun je mensen van alles laten zeggen of laten doen. Maar dat brengt risico’s met zich mee. Hoe herken je zulke nepfilmpjes? -
PREMIUM
Eindelijk zwanger. En we noemen haar... Princess!
Linda Akkermans schrijft drie keer per week over wat haar bezighoudt.
-
Rechercheur John Pel schrijft memoires over MH17 en lange loopbaan: 'Rooie wangen van de complimenten’
Hij schat dat hij in 35 jaar Amsterdamse politie bij zo’n 1500 doden op ‘plaatsen delict’ is geweest. John Pel (1956) professionaliseerde de technische recherche en leidde twee missies naar de onheilsplek van MH17. Hij zwaaide af met een posttraumatische stressstoornis, schrijft hij in zijn boek Sporen liegen niet. -
Salderingsregeling zonnepanelen wordt pas vanaf 2025 afgebouwd
Huizenbezitters met zonnepanelen kunnen hun teveel aan opgewekte stroom langer tegen markttarieven terugleveren aan het net. Het kabinet wil de zogeheten salderingsregeling pas vanaf 2025 versoberen, waar dat eerder al vanaf 2023 het geval zou zijn. -
PREMIUM
Samir zat maanden vast, nu wast hij de auto van Wendy van Dijk: 'Dacht dat ik stoer was’
Hij zat in de gevangenis met de grootste criminelen van het land, brak in bij meerdere huizen en kreeg na tweeënhalf jaar achter de tralies direct van zijn ‘vrienden’ de vraag of hij wéér 20.000 euro uit een woning wilde halen. Deze lokroep wist Samir Rahbi (30) te weerstaan en belandde door de steun van zijn familie op het rechte pad. ,,Het snelle geld lijkt verleidelijk, maar het brengt alleen maar ellende.”