Boerenprotest tegen stikstofbeleid: vandaag blijven de koeien op stal

Wie vandaag over het platteland fietst of kriskras door Nederland rijdt met de fiets, trein of auto zal het vast opvallen: uitgestrekte weilanden zónder kuddes koeien. Vandaag gaat er even een streep door dat typische voorjaarsplaatje, als signaal van de boeren naar de burger en de overheid: dit zou wel eens het toekomstige beeld kunnen zijn, als er vanwege stikstofregels een vergunningsplicht komt om koeien in de wei te laten.

Wat is het probleem? Melkveehouders hebben een vergunning nodig om hun bedrijf te runnen, om met hun koeien stikstof te mogen uitstoten. Maar die vergunning ligt, legt boer Wilbert van der Post uit, op de stallen. ,,Niet op de weilanden. Dus in de praktijk heb je een leeg weiland en geen stikstof en daar komt verandering in als je daar koeien laat lopen, want die produceren stikstof”, zegt Van der Post. 

Nu heeft in de provincie Overijssel de coöperatie Mobilisation for the Environment (MOB) een rechtszaak aangespannen en gewonnen. De rechter is het niet eens met de provincie dat het bemesten en de weidegang ‘toch geen significant effect zou hebben’ op de nabijgelegen Natura2000-gebieden. Dat had beter moeten worden onderzocht, zegt de rechter.

Boeren vrezen nu dat er een extra vergunning nodig is om mest uit te mogen rijden én voor de weidegang. ,,Dat geeft heel veel extra rompslomp. Het is een onnodige en absurde administratieve last. Weidegang is elk jaar anders, afhankelijk van het weer, hoe goed het gras groeit, het afwisselen van gewassen en het ruilen van grond met anderen”, legt Van der Post uit. ,,Stel dat we een vergunning zouden krijgen voor meerdere jaren, dan dreigt het nog fout te gaan, want het ene jaar heb ik vijftig koeien, het jaar erop zestig, en het jaar daarna weer veertig. Als ik een vergunning heb voor de weidegang van vijftig koeien, ben ik in overtreding als ik er zestig naar buiten laat gaan. Het kan toch niet de bedoeling zijn dat we de koe uit de wei verjagen?”

Van der Post boert in de omgeving Leiden, dus vooralsnog heeft hij nog geen extra vergunning nodig, maar MOB werkt nu aan rechtszaken in Drenthe en mogelijk ook in andere provincies. Hij ziet de bui al hangen, net als veel andere boeren. Meer dan tachtig procent van hen doet aan weidegang. ,,Het wordt ons steeds moeilijker gemaakt om onze bedrijven te runnen. Om gezond en kwalitatief hoogwaardig voedsel te produceren.” Hij doet daarom vandaag mee met de actie van LTO Nederland en Team Agro NL en laat zijn koeien op stal.

We hoeven ons geen zorgen te maken om het welzijn van de dieren nu ze een dag niet op het verse gras staan, stelt Van der Post gerust. ,,Ze vertoeven ook prima op stal, met voer, water, droge ligplekken. Ze staan in de winter natuurlijk binnen of kiezen er op heel warme dagen ook voor om in de koele stal te blijven. Maar ja, vers gras eten is natuurlijk wel het lekkerst. Ze zijn graag buiten.”

Boeren delen op sociale media onder de noemer #30MeiKoeUitDeWei foto’s van hun weides met én zonder koeien. LTO Nederland en Team Agro NL bundelen de ‘mooiste’ beelden en delen deze met minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof), Henk Staghouwer (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) en de Tweede Kamer om aandacht te vragen voor de ‘absurde situatie die de koe uit de wei dreigt te verjagen’ en de ‘verlammende onzekerheid’ waarin de melkveehouders verkeren. 

Volgens LTO Nederland is de actie een succes, al heeft de organisatie geen exacte cijfers. Volgens de brancheorganisatie doen veel boeren mee. Overigens worden alleen boeren opgeroepen om mee te doen als het in de bedrijfsvoering past. Sommige boeren zullen toch kiezen om hun koeien te laten grazen als het gaat om gezondheid van de dieren en eisen van keurmerken.

Milieuorganisatie MOB, die talloze rechtszaken heeft gevoerd om de stikstofuitstoot te beperken, is het met de boeren eens dat koeien zoveel mogelijk in de wei moeten staan. De organisatie zegt daar ‘fervent voorstander’ van te zijn, onder meer omdat in de wei de minste ammoniak vrijkomt. Ammoniak is een stikstofverbinding die ontstaat als urine zich vermengt met mest. Te hoge concentraties zijn schadelijk voor de natuur.

Tegelijkertijd vindt MOB dat beweiding ‘in veel gevallen’ moet worden meegenomen in de vergunning. Gebeurt dat niet, dan dreigt volgens de organisatie onderschatting van de werkelijke hoeveelheid stikstof die in de natuur terechtkomt. Diverse rechters hebben die plicht bevestigd. ,,Ondanks deze duidelijke uitspraken weigert de Nederlandse overheid daaraan gevolg te geven”, zegt MOB, ,,met alle onduidelijkheid en onzekerheid van dien voor zowel de natuur als de boeren.” De overheid ‘moddert maar voort’ in het stikstofdossier, voegt de milieuorganisatie eraan toe.

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: