IJ. en Van de B. hadden vier weken geleden, tijdens de rechtszaak, hardnekkig ontkend. Volgens hen waren ze er niet van op de hoogte dat er fipronil in hun wonderbestrijdingsmiddel zat. Volgens de rechter hadden ze dit, als leidinggevenden van een professioneel bedrijf, wel móéten weten. ,,Er is geen onderzoek gedaan naar de samenstelling van het middel.”

De rechter stelt ook dat fipronil niet voor niets verboden is. Het middel kan andere dieren, zoals bijen, in gevaar brengen en in sommige doses zelfs mensen. Er zijn geen zaken bekend waarbij mensen of dieren in gevaar zijn gekomen. ,,Maar het had wel gekund”, aldus de rechter. De rechter stelt verder dat IJ. en Van de B. bewust de inhoud van hun middel geheim gehouden hebben tegenover klanten. 

Het fipronilschandaal, blootgelegd door de Stentor, stortte de complete Nederlandse pluimveesector in 2017 in een grote crisis. In eieren werd de verboden stof fipronil gevonden. Honderden bedrijven gingen (tijdelijk) op slot, miljoenen eieren werden teruggeroepen en vernietigd, en kippen werden preventief geruimd. De schade is later geraamd op zo’n 70 miljoen euro. 

Mathijs IJ. (28) uit Nederhemert en Martin van de B. (35) uit Barneveld runden het bedrijf Chickfriend, waarmee ze stallen maandenlang bevrijdden van bloedluis. Bloedluizen, eigenlijk mijten, vormen een groot probleem voor de pluimveesector. Ze maken kippen ziek en onrustig, waardoor de dieren minder eieren leggen of zelfs sterven. 

De methode van IJ. en Van de B. bleek uiterst effectief. Met hun speciaal gemaakte spuitmachine spoten ze hun wondermiddel in honderden stallen. De bloedluis bleef vervolgens maandenlang weg, iets wat met andere middelen niet lukte. Chickfriend was zo succesvol dat het ook over de grens in Duitsland opereerde.

In 2016 ontstonden de eerste twijfels over het middel van Chickfriend. Een anonieme tipgever meldde zich bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Maar die greep niet onmiddellijk in. Pas toen de Belgische autoriteiten in 2017 bij een controle op eieren de verboden stof fipronil aantroffen, werd er actie ondernomen. De Belgen kwamen bij hun onderzoek uit bij leverancier Patrick R.. Op zijn terrein werden vaten met fipronil gevonden.

De Belg leverde aan Chickfriend en dus werd opnieuw de NVWA getipt. Ditmaal volgde er wel actie. De NVWA nam de administratie van Chickfriend in beslag en ontdekte dat ze honderden stallen behandeld hadden. Bij die ‘inval’ lieten IJ. en Van de B. nog enkele vaten met fipronil door een kennis wegsmokkelen, zodat ze niet ontdekt zouden worden. Tijdens de rechtszaak lieten de twee weten dat dit een paniekreactie was geweest.

Bij die rechtszaak deden ze ook voor het eerst uitgebreid hun verhaal. De twee boden hun excuses aan de pluimveesector aan en bezwoeren alleen maar te hebben willen helpen. Ze stelden lang niet op de hoogte geweest te zijn van de aanwezigheid van het verboden fipronil in hun middel. IJ. en Van de B. wezen vooral hun Belgische leverancier als hoofdschuldige aan. Justitie geloofde niets van hun versie en stelde dat de twee bewust het verboden middel hadden gebruikt. 

De celstraffen vallen lager uit dan de eis. Justitie eiste vier weken geleden twee jaar cel tegen IJ. en Van de B., waarvan een halfjaar voorwaardelijk. De straf is lager, zo stelt de rechter, omdat ook IJ. en Van de B. zelf hard zijn getroffen door de fipronilcrisis. De tijd dat de twee na hun aanhoudingen in 2017 vastzaten (enkele maanden), wordt afgetrokken van de celstraf die ze opgelegd kregen.

De bedrijven van de twee, naast Chickfriend ook Chickclean, is een volledig voorwaardelijke boete van 25.000 euro opgelegd. Die hoeven de eigenaren, IJ. en Van de B., dus alleen te betalen als ze nogmaals de fout in gaan. De rechter wilde geen onvoorwaardelijke boete opleggen, omdat de eigenaren nog in gesprek zijn met gedupeerde pluimveehouders voor compensatie.

Het is nog niet duidelijk of de twee of justitie in hoger beroep gaan. Advocaat Aart van Voorthuizen, die Van de B. bijstaat, noemt de strafmaat ‘teleurstellend’. Vooral omdat veel andere partijen, zoals de NVWA, steken hebben laten vallen, zo stelt de raadsman. En doordat er uiteindelijk geen mensen daadwerkelijk ziek zijn geworden.

Bekijk onze trending nieuwsvideo’s: