De klok met rust laten levert de mens regelmaat en veiligheid op

Het verzetten van de klok in de zomer en in de winter heeft altijd voor enige consternatie gezorgd. Er zijn fervente voor- en tegenstanders. Hoe zat het ook al weer?

De zomertijd, die afwijkt van de standaardtijd, werd in Nederland in 1916 ingevoerd, ons land volgde het Duitse keizerrijk, waar het verzetten van de klok vooral moest leiden tot een besparing op kolen. Zomertijd werd ingevoerd om puur praktische redenen. In de zomer is het met de standaardtijd al licht nog voor de meeste mensen wakker zijn. Door de klok te verzetten komt de periode van daglicht beter overeen met het ritme van de mens. Er zou op stroom worden bespaard omdat lampen pas later aan hoeven en er zouden minder ongelukken worden veroorzaakt omdat het in de avond een uur langer licht is. Bovendien krijgen mensen meer vitamine D binnen met de zomertijd omdat ze langer wakker zijn als het licht is.

Tegenstanders van het verzetten van de klok stellen dat de energiebesparing door dat ene uurtje verwaarloosbaar is. Sommige Europese studies vinden een marginale besparing, andere helemaal geen. De schade door 'ontregeling' lijkt veel groter. Met name kinderen en ouderen zouden slecht reageren op het verzetten van de klok. Dat vindt ook slaaponderzoeker Marijke Gordijn van de Rijksuniversiteit Groningen. De laatste jaren is er volgens haar genoeg wetenschappelijk bewijs verzameld dat de zomertijd leidt tot slaaptekort. ,,Ik zie niet in waarom we onszelf ieder jaar weer voor de gek moeten houden.''

De ontregeling werkt volgens tegenstanders op veel terreinen door. Koeien geven minder melk, kinderen vallen boven hun schoolboeken in slaap en ook van veel volwassenen wordt het bioritme zodanig verstoord dat ze vermoeid raken en zelfs verkeersongelukken veroorzaken of bedrijfsongevallen krijgen.

De winst van het met rust laten van de klok zit hem dus volgens de tegenstanders in de regelmaat die terugkeert. Onze biologische klok krijgt niet langer twee keer per jaar een tik. De tegenstanders hebben de deskundigen in hun kamp zitten. Uit onderzoek blijkt namelijk inderdaad dat de biologische klok bij 1 op de 5 Europeanen langdurig ontregeld raakt door het gerommel met de tijd. Uit een Zweedse studie bleek in 2008 dat er zelfs meer hartinfarcten plaatsvonden in de week na de wisseling naar zomertijd. 

Bovendien levert het volgens Amerikaans onderzoek meer verkeersongelukken op, met name in de week na de ingang van de zomertijd. In de lente is er na het verzetten van de klok meer risico op ongelukken, stelt een Amerikaanse econoom. Door het verstoorde slaapritme zijn automobilisten minder alert en scherp. 

Als we de deskundigen en onderzoeken volgen, dan blijkt dat er helemaal geen duidelijke voordelen zitten aan het verzetten van de klok. Nadelen lijken er echter wel te zijn. We zijn slaperiger, veroorzaken meer ongelukken en hebben een verhoogd risico op hartfalen. De onderzoeken laten nog iets zien, de meeste nadelige gevolgen treden op in de eerste week van de zomertijd. Met de wintertijd hebben we minder problemen.

Feitelijk moeten we de wintertijd dus aanhouden. En dat komt precies overeen met de uitkomsten van een online enquête van de Europese Commissie onder Europeanen. Van de 4,6 miljoen respondenten wil maar liefst 80 procent stoppen met het verzetten van de klok. Ze willen af van de zomertijd.