Klimaatpanel VN: Klimaatverandering extreem snel, de mens is ‘onmiskenbaar’ de oorzaak

,,Het is een garantie dat het erger wordt”, stelt co-auteur en klimaatonderzoeker Linda Mearns. ,,Ik zie werkelijk geen enkele plek op aarde waar het veilig is. Nergens om je te verschuilen.” De conclusies moeten de doodsklap zijn voor het gebruik van kolen, olie en gas, luidde de eerste reactie van VN-chef António Guterres op het vandaag gepresenteerde klimaatrapport. Het geeft volgens Guterres aan dat de fossiele brandstoffen de aarde verwoesten en het rapport geeft de mensheid de waarschuwing ‘code rood’. Hij dringt erop aan dat politici snel en drastisch handelen. ,,De alarmbellen klinken oorverdovend.”

Het rapport stelt dat het doel om de temperatuur op aarde niet verder te laten stijgen dan 1,5 graad al in 2030 niet meer haalbaar is. Dat is tien jaar eerder dan het panel zelf eerder had ingeschat. De klimaatdeskundigen zeggen dat het afgelopen decennium waarschijnlijk de warmste periode was in de afgelopen 125.000 jaar. Door een combinatie van uitstoot en ontbossing zit de hoeveelheid koolstofdioxide in de atmosfeer op een niveau dat ongeveer 2 miljoen jaar niet is gezien. De aarde kan zo snel opwarmen als drastische maatregelen uitblijven om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Bovendien is het stijgen van de zeespiegel door de opwarming van de aarde onomkeerbaar, stellen de wetenschappers. Over een jaar of dertig, halverwege deze eeuw, zal de zeespiegel 15 tot 30 centimeter gestegen zijn.

De verwachting is dat tropische stormen natter en heviger zullen zijn, de permafrost verder en sneller smelt en extreme hittegolven die elke vijftig jaar voorkwamen, nu twee keer per zeven jaar zullen toeslaan. Extreem weer zal vaker op meerdere vlakken tegelijk impact hebben, zoals nu in Californië te zien is, waar nu een hittegolf, droogte en natuurbranden zijn. In de afgelopen weken kampte ook Europa met dodelijke overstromingen, hittegolven en enorme natuurbranden. 

De VN-secretaris-generaal vindt dat er meer geld uit rijke landen moet komen om de aanpassingen ter voorkoming van de opwarming in arme landen te betalen. Hij hoopt dat de leiders van de wereld op de komende topconferentie over het klimaat in november in Glasgow niet met excuses maar met oplossingen komen. Die bijeenkomst wordt gezien als de belangrijkste klimaattop sinds de klimaatconferentie van Parijs in 2015. Toen spraken landen af zich te zullen inspannen om de opwarming van de aarde te beperken, bij voorkeur tot 1,5 graad en maximaal 2 graden. 

Een organisatie van landen die kwetsbaar zijn voor klimaatverandering haalt uit naar rijke landen. ,,Wij betalen met onze levens voor de koolstofdioxide die door anderen is uitgestoten”, zei Mohamed Nasheed, de voormalige president van de eilandengroep Malediven. Nasheed treedt op als ambassadeur voor het Climate Vulnerable Forum, dat bestaat uit 48 landen. ,,Onze mensen sterven in kwetsbare ontwikkelingslanden vanwege de verbranding van fossiele brandstoffen voor consumptie en economische groei in rijke landen”, reageerde hij.

De ambassadeur zei te vrezen voor de gevolgen als het niet lukt de opwarming van de aarde te beperken. ,,Dan worden kleine eilandstaten en kwetsbare landen aan de kust verzwolgen door een stijging van de zeespiegel van 3 meter.” Nasheed noemde het zeer onrechtvaardig dat vooral ontwikkelingslanden worden bedreigd door klimaatverandering. Hij zei dat de landen spoedig maatregelen zullen nemen om ‘dit onrecht’ recht te zetten. ,,We kunnen dit niet accepteren.”

Milieuorganisaties als Greenpeace slaan alarm. Greenpeace zegt in een eerste reactie dat een nieuw kabinet in het regeerakkoord moet besluiten om het klimaatdoel voor Nederland op te hogen, in lijn met de opwarming van de aarde. ,,Het nieuwste rapport is kristalhelder en geeft een duidelijke waarschuwing wat ons te wachten staat, als we nu niet snel en ingrijpend handelen. Dit is het moment om de handen ineen te slaan en in actie te komen. We moeten naar deze wanhoopskreet van de klimaatwetenschap luisteren”, zegt de milieuorganisatie.

Volgens Greenpeace maakt ‘het wereldwijde politieke onvermogen’ om de uitstoot van fossiele brandstoffen naar beneden te brengen nu al slachtoffers. ,,Overstromingen, grote bosbranden en droogtes, overal worden gemeenschappen getroffen door extreem weer. Dit rapport mag niet verstoffen op de plank terwijl onze politici eindeloos formeren”, aldus de organisatie.

Luister voor het laatste nieuws naar de AD Nieuws Update:

Voor het rapport hebben wetenschappers duizenden internationale klimaatonderzoeken geanalyseerd die in de afgelopen acht jaar zijn verschenen. Op basis daarvan zijn vijf scenario’s gemaakt die elk een andere toekomst laten zien, afhankelijk van wanneer begonnen wordt met het terugdringen van broeikasgassen en in welke mate dat dan gebeurt. Politici kunnen deze scenario’s gebruiken om keuzes te maken.

Voor het eerst zijn die gevolgen door het IPCC ook regionaal in kaart gebracht. Klimaatverandering manifesteert zich immers niet overal hetzelfde. Sommige gebieden worden warmer en droger, andere juist natter. Landen als Nederland zullen vooral met zeespiegelstijging te maken krijgen. Gelijk met het rapport wordt vanochtend een website gepresenteerd waar mensen naar gegevens over hun specifieke regio kunnen zoeken.

De economische en sociale gevolgen van extreem weer zijn volgens het IPCC relatief groter dan die van andere manifestaties van klimaatverandering. In het rapport wordt stilgestaan bij mogelijkheden om extreem weer te voorspellen en naar natuurlijke mechanismen die tot extreme weersomstandigheden kunnen leiden.

Het IPCC is in 1988 opgericht door de VN en heeft sindsdien vijf klimaatrapporten uitgebracht. Het rapport van maandag is onderdeel van een omvangrijker rapport dat volgend jaar verschijnt. In het IPCC zitten vertegenwoordigers van 195 landen die experts en wetenschappers opdracht geven om analyses uit te voeren.

Bekijk onze trending nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: