Meisjes nemen deel aan een programmeerkamp, Het DigiVita Zomerkamp. Afgelopen jaar deden er dertig meisjes mee van bijna twintig verschillende scholen in Amsterdam. © VHTO

Meisjes maken inhaalslag op exacte vakken, maar emancipatie nog niet voltooid

Op de middelbare school kiezen meisjes steeds vaker voor een bètaprofiel met exacte vakken zoals wiskunde, natuurkunde en scheikunde, blijkt uit nieuw onderzoek. Toch is de inhaalslag op jongens volgens experts nog niet voltooid.

Edwin van der Aa 27-01-22, 06:01 Laatste update: 27-01-22, 07:22

In het schooljaar 2020/2021 lag het aandeel meisjes dat met een bètaprofiel eindexamen deed 22 procent hoger dan vijf jaar eerder, komt naar voren uit onderzoek van online onderwijsinstituut Laudius op basis van de recentste DUO-data. Bij jongens was er ook een stijging te zien, maar die is met 14,7 procent veel minder sterk.

Meisjes zijn dus bezig met een inhaalslag, al blijft bij de laatste lichting eindexamenkandidaten de status quo nog steeds in stand: de jongens (39,9 procent) hadden afgelopen jaar nog steeds vaker een bètaprofiel dan de meisjes (27,3 procent).

,,Het is een fantastische ontwikkeling dat steeds meer meisjes kiezen voor een bètaprofiel”, zegt Mark van Hegelsom van Laudius desondanks. ,,De toenemende populariteit van een technisch vakkenpakket kan komen doordat vrouwelijke leerlingen zich minder laten leiden door ouderwetse stereotypes en zich bewuster zijn van wat zij allemaal kunnen met een bètaprofiel.’’

Decennia geleden wierpen overheidscampagnes als ‘Kies exact’ (van 1987 tot 1989) en ‘Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid’ (1990-1993) niet genoeg vrucht af. Daarom is het ook bemoedigend dat de cijfers nu wél oplopen, bevestigt directeur Sahar Yadegari van het expertisecentrum voor genderdiversiteit in bèta, techniek en it (VHTO).

_{Lees verder onder de foto.}

Een vrouwelijke fabrieksmedewerker werkt aan de assemblage van een auto. © ANP / Roger Dohmen Fotografie

Combinatie van factoren

Ouders en leerkrachten en dus ook kinderen hebben vaak een heel stereotiep en gedateerd beeld van technische vakken. Je zou er vies van worden of een nerd voor moeten zijn
VHTO-directeur Sahar Yadegari

Yadegari: ,,In de praktijk groeit het aandeel van meisjes dat exacte vakken kiest, door een combinatie van factoren. Vooral de laatste tien jaar heeft, vooral op havo en vwo, een grote inhaalslag plaatsgevonden. Op het vmbo veel minder. Daar is het aandeel van meisjes met een bètapakket nu wel echt gestegen, maar het is nog steeds minimaal ten opzichte van jongens.”

Het vwo telde in het schooljaar 2020/2021 het grootste aandeel bèta-examenkandidaten, bij zowel de jongens (60,7 procent) als de meisjes (58 procent). Het aandeel examenkandidaten met een technisch profiel is inderdaad het laagst op het vmbo. Hier kiest 31,3 procent van de jongens en slechts 5,4 procent van de meisjes voor een profiel met exacte vakken. Echter, vijf jaar eerder ging het nog maar om 1,7 procent van de meisjes.

Volgens de VHTO-directeur is er veel aandacht vanuit de overheid en de onderwijsinstellingen geweest voor de mogelijkheden die leerlingen hebben als ze kiezen voor een bètaprofiel. ,,Dat is een goede ontwikkeling, omdat ouders en leerkrachten en dus ook kinderen vaak een heel stereotiep en gedateerd beeld hebben van technische vakken. Je zou er vies van worden of een nerd voor moeten zijn.”

Rolmodellen

Kunnen we het aandeel vrouwen in de techniek optrekken naar 20 procent, dan hebben we het tekort aan vakmensen opgelost
Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland

Ook is er bewust geïnvesteerd in het zichtbaar maken van rolmodellen. Yadegari: ,,Wij hebben heel vaak vrouwen met een exacte achtergrond naar de klassen gestuurd om meisjes te laten zien dat deze richting ook mogelijk is, waarbij ze heel goed zichzelf kunnen zijn. Toch zijn we er nog niet: de extra keuze voor exacte profielen vertaalt zich nog niet in een even grote doorstroom naar de technische studies en al helemaal niet naar de bedrijven. Die trechter bestaat tot op de dag van vandaag nog steeds.”

Op dit moment is maar 3 procent van de technische vakmensen in Nederland vrouw. Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland ziet dat graag anders. ,,Kunnen we het aandeel vrouwen in de techniek optrekken naar 20 procent, dan hebben we het tekort aan vakmensen opgelost.”

Terpstra wil dat elk meisje al op de basisschool in aanraking komt met techniek, onder meer via de al genoemde rolmodellen. Op de werkvloer moet worden gezorgd voor acceptatie, goede begeleiding en ondersteuning. ,,Bied als werkgever mogelijkheden voor aangepaste werktijden of werken in deeltijd zodat werk en privé goed te combineren zijn. Dit is uiteraard belangrijk voor zowel mannen als vrouwen.”