Niet maaien maar zaaien: natuur op de golfbaan

In de kleine natuurgebieden waarover de achttien holes zijn verdeeld, kunnen vele insecten, vogels en andere beestjes zich thuis voelen. Daar kun je de biodiversiteit bevorderen. ,,Dingen niet doen is een van de belangrijkste taken voor een greenkeeper’’, legt Eddy Schabbink uit. Hij is expert op het gebied van biodiversiteit bij opleidingscentrum IPC Groene Ruimte en begeleidt in die functie ook greenkeepers. ,,Niet maaien bijvoorbeeld. De natuur heeft meer ervaring dan wij, dus waarom zouden we het beter proberen te doen? Je kunt wel voorwaarden scheppen om meer biodiversiteit te krijgen. Verschillende soorten planten laten groeien bijvoorbeeld, of hoogteverschillen maken, zodat insecten en andere beestjes op jouw golfbaan kunnen leven.’’

Zo voorkom je plagen, vertelt hij. ,,Als je een laan hebt met alleen maar eikenbomen, dan weet je dat je problemen krijgt met de eikenprocessierups. Die hebben daar geen natuurlijke vijand. Iedere greenkeeper moet weten hoe de natuur werkt. Als je met pesticiden aan de slag moet, heb je iets niet goed gedaan.’’ Hij voegt toe dat golfbanen ideale plekken zijn voor bijvoorbeeld waterberging in natuurlijke vijvers en oevers.

We gaan langs bij Golfbaan Het Woold in het Brabantse Asten, en denken aan wat Eddy Schabbink heeft gezegd. ,,Als je vanaf de ingang het einde van het golfterrein kunt zien, weet je dat het niet goed is.’’ En: ,,Let op of er variatie in de natuur is: hoogteverschillen, water en oevers.’’

Dat zit wel goed bij Het Woold. De 85 hectare grote golfbaan is grof te verdelen in drie natuurgebieden: bos, beekdal en heide. Via een beek fungeert de baan als ecologische verbindingszone tussen natuurgebieden in de omgeving. Ook zijn er biotopen waar golfers niet mogen komen. ,,We hebben inmiddels tien jaar natuurwerkgroep IVN Het Woold, daar zitten vrijwilligers in die zich alleen maar bezighouden met de flora en fauna op de baan’’, vertelt Harry Span, voorzitter van Het Woold. Het resultaat: 350 planten- en 150 vogelsoorten. Er zijn vleermuiskasten, ijsvogelwanden en plekken waar bijzondere vogels als de grote karekiet een plek vinden om te broeden.

De natuurwerkgroep ontstond ruim een decennium geleden. Niet alleen met het doel duurzaamheid te bevorderen, maar vooral ook om de omgeving tevreden te houden. Span: ,,We hadden negen holes, maar wilden uitbreiden. We konden stukken grond kopen. Agrariërs in de omgeving aasden echter ook op dat land. De Brabantse Milieu Federatie was niet zo blij met het vooruitzicht van holes op plekken waar bos stond. We kozen voor een aanpak waarmee het een natuurgebied werd met daarin een golfbaan in plaats van andersom. Baanarchitect en landschapsdeskundige Han Wessels heeft goed gekeken naar wat voor grond hier lag en wat we daarmee konden doen.’’

Het resultaat mag er zijn, bewijst Span als hij ons samen met werkgroepvoorzitter Ad Verhoeven in golfkarretjes rondleidt. Het begint bosrijk, vervolgens kom je in een heidegebied terecht en later langs een mooie, natuurlijke vijver.

Onderweg staat ook nog een klein oorlogsmuseum verscholen, een Wehrmacht-huisje van waaruit de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog vliegtuigen spotten. En een insectenhotel, een gedenkbos, een plek vol bijenkorven. ,,We willen de natuur zo min mogelijk verstoren’’, zegt Verhoeven. Ieder jaar brengt de werkgroep de natuur op de golfbaan in kaart, met een honderd pagina’s tellend flora- en faunaboek. Ze doen bovengemiddeld veel aan duurzaamheid op de golfbaan, benadrukt hij. ,,Er zijn genoeg beheerders die alles strak gemaaid willen hebben, zo praktisch mogelijk. Die gaan puur voor de commercie.’’

De Nederlandse golffederatie schakelt geregeld natuurliefhebber en wilddeskundige Folkert Jans in om eens mee te praten over natuur op de golfbaan. De aanpak van Het Woold klinkt hem als muziek in de oren. ,,Je hebt als beheerder een verantwoordelijkheid. Je wilt dat de generaties na jou ook kunnen golfen. We vragen met z’n allen al veel van de aarde en omgeving, laten we dan op plekken waar het kan de biodiversiteit aanmoedigen. Daarnaast wil het oog ook wat. Inmiddels zie ik op steeds meer golfbanen vogeltjes, hazen en reeën rondlopen. Dat is voor mij een teken dat het de goede kant op gaat.’’