OM houdt het voorlopig bij vier verdachten in MH17-proces

Voordat hij zijn betoog afsteekt, waarschuwt officier van justitie Ward Ferdinandusse de aanwezigen in de rechtszaal: wie geen specialist in het oorlogs- en humanitair recht is, krijgt een taai stuk voorgeschoteld. En inderdaad, zijn verhandeling over de zogeheten ‘combattantenimmuniteit’, ‘krijgstuchtelijke systemen’ en ‘de Geneefse conventie’ is voor slechte slapers beslist het herlezen waard.

Toch is dit droge juridische gedeelte van cruciaal belang voor het MH17-proces. Onder bepaalde voorwaarden kunnen deelnemers aan een gewapend conflict namelijk een beroep doen op die combattantenimmuniteit. Dat betekent dat een andere staat ze niet mag vervolgen. Het zou een uitweg zijn voor Igor Girkin, Sergej Doebinski, Oleg Poelatov en Leonid Chartsjenko om strafvervolging in Nederland te ontlopen.

Maar het Openbaar Ministerie komt tot de slotsom dat géén van de vier verdachten in aanmerking komt voor zo’n vrijbrief uit het MH17-proces. Want de immuniteit geldt alleen onder strikte voorwaarden. Zo moeten deelnemers van het conflict handelen naar het oorlogsrecht en daar was in het bezette gebied in Oost-Oekraïne geen sprake van, stelt officier van justitie Ferdinandusse, die spreekt van ‘duizenden gevallen van plundering, vrijheidsberoving van burgers, martelingen, onmenselijke behandeling en executies van burgers en krijgsgevangenen’.

Meerdere leidinggevenden van de Volksrepubliek Donetsk, onder wie DNR-legerbevelhebber Igor Girkin, hebben toegegeven betrokken te zijn geweest bij standrechtelijke executies. Het MH17-onderzoek heeft informatie opgeleverd dat DNR-strijders gevangenen mishandelden, vernederden en martelden. Zo werden ze bewerkt met messen en ijzeren staven en kregen elektrische schokken. Gruweldaden die je niet terugvindt in de internationale oorlogsafspraken van de Geneefse conventie.

Dus zegt het OM te kunnen overgaan tot het vervolgen van de vier verdachten voor het neerhalen van vlucht MH17, waarbij 298 passagiers omkwamen. Natuurlijk, er zijn nog genoeg vragen onbeantwoord over de vliegramp, zo geeft ook het OM aan. Zoals wie op de knop van de Buk-lanceerinstallatie drukte bijvoorbeeld. Maar die informatie is niet nodig om de opdrachtgevers te vervolgen, betoogt officier van justitie Thijs Berger.

Het is zelfs niet van belang dat de separatisten waarschijnlijk niet van plan waren een burgervliegtuig uit de lucht te schieten. ,,De voorbedachte raad bij moord is gericht op het doden van een ander, niet op de identiteit van de slachtoffers. Daarom is het ook mogelijk veroordeeld te worden voor de moord op een willekeurig slachtoffer.”

Wat het Openbaar Ministerie betreft moet er voortgang worden gemaakt in het proces en mogen de advocaten van Oleg Poelatov, die maandag om uitstel vroegen, niet te lang dralen. ,,Dat lijkt ons noodzakelijk om recht te doen aan de nabestaanden.”

Hervatting van het proces is op 22 juni.