‘Onze basisscholen hoeven de eindtoets in groep 8 niet verplicht af te nemen’

Twintig schoolbesturen - verenigd in Leve het Onderwijs - roepen een manifest op om de eindtoets niet te verplichten. Ze vinden dat hun scholen en leerkrachten zélf moeten bepalen voor welke kinderen de toets meerwaarde heeft. Alleen als er bijvoorbeeld twijfel is over het schooladvies of in overleg met ouders moeten scholen ervoor kunnen kiezen die af te nemen. 

De eindtoets is echter wettelijk verplicht. Inspecteur-generaal van de Onderwijsinspectie, Alida Oppers, zei juist gisteren in deze krant dat de eindtoets dit jaar wél moet doorgaan. ,,Dan wéét je in elk geval hoe de leerlingen en het onderwijs ervoor staan", zo luidde haar argument. 

Die oproep schoot bij de schoolbesturen in het verkeerde keelgat, temeer omdat zij de inspectie en het ministerie maandag al over het manifest informeerde. Zij vinden dat er veel te weinig vertrouwen is in de deskundigheid van basisscholen en leerkrachten. ,,De leerkracht is de enige die kan beoordelen of een eindtoets voor een leerling nodig is", stelt Helma van der Hoorn, bestuurder van Stichting Alkmaarse Katholieke Scholen (SAKS) en mede-initiatiefnemer van het manifest. ,,Alle leraren weten prima waar hun leerlingen staan, ook met thuisonderwijs. Daar is die eindtoets echt niet voor nodig.”

De Onderwijsinspectie vindt van wel. Normaal gesproken kunnen na de eindtoets zo’n 17.000 leerlingen hoger instromen in het voortgezet onderwijs. Vorig jaar kreeg niemand een hoger advies, omdat de eindtoets niet doorging. Die kans wordt leerlingen ‘ontnomen’, stelt Oppers.

Ook minister Arie Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs) noemt het in een brief aan de Tweede Kamer ‘van groot belang’ dat de eindtoets dit jaar doorgaat. ‘Alleen als er in de zes weken voorafgaand aan de afnameperiode onvoldoende onderwijs- en voorbereidingstijd is als gevolg van de coronamaatregelen, kan een andere afweging worden gemaakt’, zegt hij. 

Maar juist in een tijd waarin leerlingen niet allemaal even goed gedijen bij het thuisonderwijs heeft het volgens de schoolbesturen geen zin om alle kinderen langs dezelfde meetlat te leggen. ,,We weten dat kinderen zich niet lineair ontwikkelen. Ze kiezen allemaal hun eigen pad. Zeker nu", verklaart Van der Hoorn. Hoewel het schooladvies van de leerkracht tegenwoordig leidend is, voelen veel leerlingen nog druk om op de eindtoets te scoren. ,,Pedagogisch gezien is dat voor die kinderen niet eens goed. Ze denken dat hun leven van die toets afhangt, zitten dagenlang te zweten. Maar door corona kunnen ze misschien niet laten zien wat ze in huis hebben. Dan kan zo'n toets zelfs schadelijk zijn.” Scholen hebben afgesproken om kansrijk te adviseren. 

Daarom hopen de schoolbesturen op genoeg steun om het ministerie van Onderwijs en de Onderwijsinspectie ervan te overtuigen dat die verplichting eraf moet. Lukt dat niet dan moeten de schoolbesturen zich beraden op hoe met de eindtoets om te gaan. Van der Hoorn: ,,Scholen kunnen bijvoorbeeld zelf beslissen daar geen waarde aan te hechten en kinderen niet te pushen. Dan toetsen ze alleen omdat het moet, niet omdat ze denken dat het nodig is.”