Utrechtse tramschutter radicaliseerde, maar instanties grepen niet in: ‘Dit is uiterst pijnlijk’
VideoPolitie en justitie hebben onvoldoende aandacht gehad voor de vele problemen die de Utrechtse tramschutter Gökmen Tanis had. Met meer aandacht hadden ze de risico’s voor de samenleving kunnen verkleinen, zo staat in een nieuw rapport. Nabestaanden noemen de conclusies ‘uiterst pijnlijk’.
De Inspectie Justitie en Veiligheid trekt die conclusies in haar vandaag verschenen rapport over de terroristische aanslag op 18 maart 2019. Gökmen Tanis schoot op die dag bij de aanslag op het 24 Oktoberplein in Utrecht vier mensen dood, twee anderen raakten zwaargewond. Hij werd dezelfde dag nog opgepakt en zit nu een levenslange celstraf uit.
Kort na de aanslag werd al bekend dat Tanis drie weken voor zijn fatale daad een cipier mishandelde in de gevangenis in Lelystad. Hij kreeg daarvoor een ‘disciplinaire straf’, maar werd enkele dagen later toch vrijgelaten. Minister Grapperhaus kondigde daarop een onderzoek aan naar mogelijke eerdere signalen van radicalisering van Tanis.
Dat onderzoek is nu gereed. Daaruit blijkt dat overheidsdiensten onvoldoende samenwerkten en signalen over radicalisering van Tanis niet aan elkaar doorgaven. Tanis zat een aantal keer, telkens voor een korte duur, in de gevangenis voordat hij de aanslag pleegde.
De tekst gaat verder onder de foto.
Vuurwapengevaarlijk
Hij was onder meer veroordeeld voor vuurwapenbezit, kreeg in 2013 van de politie de kwalificatie vuurwapengevaarlijk, vertoonde in 2016 en in 2017 in de gevangenis radicaal gedrag, bleek daar meerdere keren agressief (waaronder in 2019) en was zowel in 2014 als in 2018 aangemerkt als een criminele veelpleger.
Het Openbaar Ministerie, de politie en de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI, verantwoordelijk voor de gevangenissen) kenden elk een ander deel van zijn problemen. Maar zij gaven hun informatie slechts beperkt door waardoor er geen compleet beeld was.
De informatie werd in ieder geval niet gedeeld met de gemeente Utrecht of de reclassering. Dat was logisch geweest omdat de gemeente en de reclassering hem na zijn gevangenschap moesten helpen bij zijn terugkeer in de samenleving. Zijn gedrag werd hierdoor ook niet besproken in het Zorg- en Veiligheidshuis waar de partijen met elkaar samenwerken.
Doorgeven van die informatie had het beeld van zijn vele problemen en de aanpak ervan mogelijk completer gemaakt. De gemeente kende hem immers als zorgmijder.
Pijnlijk
Daarmee zegt de inspectie niet dat de aanslag voorkomen had kunnen worden. ‘Risico’s zijn nooit uit te sluiten maar ze moeten wel zo klein mogelijk worden gemaakt. Dat hebben politie, OM en DJI hier onvoldoende gedaan', aldus de inspectie.
Advocaat Sébas Diekstra, die de vader van de doodgeschoten Roos Verschuur bijstaat, laat in een reactie op het rapport weten: ,,Het enkele idee dat door betere communicatie de kans zou kunnen hebben bestaan dat de aanslag voorkomen had kunnen worden, is voor de vader uiterst pijnlijk.”
Verwarring
De inspectie concludeert ook dat op de dag van de aanslag de crisisorganisaties niet goed samenwerkten en hun informatie niet tijdig deelden. Bij de politie heerste intern verwarring over de te volgen procedure. Tijdens de opsporing van de schutter volgden de verschillende politieteams verschillende procedures.
Verder werd opsporingsinformatie in- en extern niet efficiënt gedeeld. Hierdoor kwam de informatie over de mogelijke verblijfplaats van Tanis niet tijdig op tafel bij de degenen die besluiten moesten nemen. Was dat op tijd gebeurd, dan had onder meer de gemeente Utrecht haar inwoners mogelijk eerder en duidelijker kunnen adviseren. Uit eerder onderzoek was al gebleken dat de gemeente die dag beter had moeten communiceren.
Cafés
Ook was het advies van de gemeente Utrecht (‘blijf binnen') onvoldoende scherp. Het was voor inwoners, bedrijven en organisaties onduidelijk wat ze precies moesten doen. Zo sloten cafés de deuren. Hun gasten kwamen op straat te staan waardoor ze geen veilig onderkomen meer hadden. Het ontbrak aan suggesties wat inwoners, bedrijven en organisaties in zo’n situatie kunnen doen.
Volgens de inspectie zijn er sinds de aanslag al een paar dingen verbeterd. De DJI heeft een Meldpunt radicalisering opgericht. Hier kunnen gevangenissen signalen van radicalisering van gedetineerden melden. En de politie kiest bij een mogelijke terroristische aanslag voortaan voor één soort opsporingsprocedure.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
met video
Rutte en Wilders rouwen om overleden ijsverkoper Moes: ‘De liefste ijscoman van Nederland’
Den Haag -
Vakbonden dreigen met leeg broodschap: ‘Krenterig bod bakkers moet van tafel’
Komt er nog brood op de plank? Die vraag ligt op tafel nu vakbonden in de industriële en ambachtelijke bakkerijen dreigen te gaan staken. Werkgevers zouden een ‘te krenterig loonbod’ hebben gedaan. -
Inbraken gebeuren in allerlei soorten woningen en buurten: zo laat je je huis veilig achter
Vakantie voor de boeg? Haal voor vertrek de stekkers uit de stopcontacten, draai kranen dicht en zorg vooral dat je huis er bewoond uitziet. Dat adviseert Ilona Snaterse-Leidelmeijer, politievrijwilliger gespecialiseerd op het gebied van preventie. -
VIDEO
Tramschutter Gökmen Tanis steekt gevangenisbewaker in het gezicht
De in mei 2020 tot levenslang veroordeelde tramschutter Gökmen Tanis heeft gistermiddag in de Rotterdamse gevangenis De Schie een bewaker neergestoken. De 39-jarige Utrechter gebruikte een steekwapen dat hij in zijn cel had gefabriceerd. -
PREMIUM
Huilen: teken van zwakte of genetisch bepaald? ‘Traankanaal zit lager bij mannen’
Huilen, janken, wenen, snikken en snotteren. Niks fijner dan ongecontroleerd de tranen laten stromen. Maar wat is nu de precieze functie van al die tranen? En waarom huilt de ene persoon al bij een tv-commercial en kan de ander geen traan laten op een begrafenis? Hoogleraar Ad Vingerhoets: ,,Het hormoon testosteron maakt het moeilijker om te huilen.’’
-
PREMIUM
Wat is er gebeurd bij concerten Rammstein in Nijmegen? Sarah moest haar mobiel afgeven
Nijmegen -
-
-
‘Verpleegkundige ontkent 20 patiënten te hebben gedood’
Theodoor V., de verpleegkundige die ervan wordt verdacht betrokken te zijn bij de dood van twintig coronapatiënten in het Wilhelmina Ziekenhuis Assen, komt voorlopig op vrije voeten. Dat heeft de rechtbank donderdagmiddag besloten. Volgens het OM biechtte hij zelf zijn vermeende daden op, maar volgens zijn advocaat klopt dat niet. Hij ontkent hij dat hij iets verkeerds heeft gedaan.Assen -
PREMIUMWaarvan Akte
Met kneepjes passen we zijn testament aan, drie dagen later krijg ik bericht van zijn overlijden
Wat als een cliënt nog helder van geest is, maar niet kan praten? Deze notaris lost het op met kneepjes in de hand. Een kneepje is 'ja’, twee kneepjes ‘nee’. Elke week tekent journalist Johan Nebbeling waargebeurde voorvallen uit de notarispraktijk op in deze rubriek.