Van Dissel: ‘Aantal besmettingen nog steeds veel te hoog, we kunnen dit niet volhouden’

Nu behandelen de ziekenhuizen ruim 2800 mensen vanwege Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Dat worden er de komende weken vrijwel zeker nog meer.

Het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) rekende drie scenario’s door. In het gunstigste beeld stijgt het aantal coronapatiënten op de verpleegafdelingen van ruim 2200 nu naar 2430 half december. De intensive cares zouden in dat geval zo’n 780 mensen verzorgen, tegen ongeveer 600 nu. Daarmee zouden in totaal 3210 ziekenhuisbedden bezet zijn door mensen met Covid-19.

Als de huidige groei doorzet, een iets minder gunstig scenario, stijgt het totale aantal opgenomen patiënten in de komende weken volgens Kuipers naar ongeveer 3700, van wie zo’n 900 op de intensive cares. In het meest ongunstige geval, als de instroom stijgt, zou het aantal coronapatiënten in de ziekenhuizen naar bijna 4500 kunnen stijgen.

Op de vraag van PVV-Kamerlid Fleur Agema wanneer code zwart in zicht komt, waarbij niet elke patiënt meer ziekenhuiszorg kan krijgen, hield Kuipers zich op de vlakte. ,,We zitten nu al in een grijsgebied, waarin je zorg voor andere patiënten voor je uitschuift. De ic-capaciteit die nodig is rekken we op naar rato van de stroom coronapatiënten. Je doet het met minder personeel, en zet medewerkers op een andere manier of andere afdelingen in.”

Kuipers verwacht dat de nieuwste coronamaatregelen helpen om het reproductiegetal van het virus te laten zakken tot onder de 1. In dat geval zou het aantal nieuwe gevallen langzaamaan dalen. Op den duur zouden dan ook minder patiënten in ziekenhuizen terechtkomen.

De zorgbaas noemde de afvlakking van het aantal positieve coronatests in ons land een ‘eerste lichtpuntje, maar niet meer dan dat’. ,,We zitten met een aantal patiënten in de ziekenhuizen dat net zo hoog is als vorige winter. En dan zitten we nu nog maar aan het begin van de winter. Bovendien is de hypotheek die we hebben op overige zorg die nog ingehaald moet worden veel groter. Dus we zijn er echt nog lang niet.”

Kuipers hoopt dat op een gegeven moment een ‘rustige situatie’ bereikt kan worden. ,,Dat bijna iedereen immuniteit opgebouwd heeft omdat ze gevaccineerd, geboosterd of genezen zijn.”

RIVM-baas Jaap van Dissel stelde in de Tweede Kamer dat er weliswaar sprake is van een stabilisering van het aantal positieve coronatests, maar dat die ‘op een veel te hoog niveau zit'. ,,We kunnen dit niet volhouden.” Van Dissel maakte ook nog een voorbehoud: ,,Het aantal mensen dat een zelftest doet, kennen we niet. De interpretatie van het aantal meldingen is daardoor veel moeilijker.”

De afvlakking van het aantal besmettingen zal zich binnenkort ook vertalen naar het aantal opnames van coronapatiënten in het ziekenhuis, verwacht Van Dissel. ,,We zullen nog enkele dagen met een toename van het aantal opgenomen patiënten te maken hebben, maar daarna zou het op basis van de gegevens die we hebben moeten afvlakken. Let wel: het aantal opnames moet niet afvlakken, maar naar beneden, want dat is nog veel te hoog.”

De RIVM-baas benadrukte nogmaals het strikter naleven van coronabasisregels, iets wat minder goed gebeurt dan tijdens vorige golven, veel effect zou hebben. Betere coronadiscipline zou er volgens RIVM-modellen voor zorgen dat de epidemie in ons land zou kunnen afnemen, nu een groot deel van de samenleving is gevaccineerd.

Volgens Van Dissel is er onder meer ‘vanuit communicatie-oogpunt’ gekozen voor een ‘generiek maatregelenpakket’ in de vorm van een drie weken durende avondlockdown. ,,Je kunt wel allerlei uitzonderingen maken”, stelde hij in antwoord op een vraag van Wybren van Haga (Groep Van Haga). ,,Maar dat maakt het alleen maar onduidelijk.” 

Van Dissel snapt dat het vervelend is dat mensen nu 's avonds niet georganiseerd kunnen sporten. ,,Sporten is goed. Maar iedereen kan nu nog 's avonds buiten gaan hardhollen. En drie weken is een beperkte periode. Ik heb ook begrepen dat het sporten voor de jeugd als eerste weer in ere zou worden hersteld.”

Bijna de helft van de coronapatiënten in het ziekenhuis, 49 procent, is niet gevaccineerd, zei Ernst Kuipers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ), vanochtend in de Tweede Kamer. Van die niet-geprikten in het ziekenhuis is twee derde jonger dan 70 jaar.

Bij de wel-gevaccineerden in het ziekenhuis is slechts 27 procent jonger dan 70 jaar, stelde Kuipers. Een kleine 20 procent van de geprikte coronapatiënten in het ziekenhuis had geen onderliggend lijden of een afweerstoornis.  Bij de niet-gevaccineerden is dat zo'n 55 procent. Ongeveer een achtste van de Nederlanders boven de 12 jaar is niet gevaccineerd of genezen. 

Kijkend naar de intensive care is de verhouding nog ‘veel schever’, stelt Kuipers. ,,Daar komt 75 procent van de coronapatiënten uit die groep van een achtste die niet gevaccineerd of genezen is.”

De beschermingsmuur die de coronavaccins hebben opgebouwd, wordt bij ouderen iets minder sterk. Bij 70-plussers beschermen de beschikbare vaccins nog voor 84 procent tegen ziekenhuisopname en voor 93 procent tegen opname op een intensive care, stelde Van Dissel vanochtend.

Bij zijn vorige briefing, half november, boden de vaccins bij ouderen 87 procent bescherming tegen ziekenhuisopnames. Begin november was het 89 procent.

Ook bij mensen die jonger dan 70 zijn, zwakt de bescherming iets af. Bij hen zijn de vaccins voor 94 procent effectief tegen ziekenhuisopnames, terwijl dit eerder zo’n 97 procent was.

Om de afweer te versterken is Nederland onlangs, als laatste land in de regio, begonnen met het geven van boosterprikken. Voorlopig zijn zorgmedewerkers, mensen van 80 jaar en ouder, bewoners van zorginstellingen en mensen met het downsyndroom eerst aan de beurt. Over een tijdje krijgen mensen van 60 tot en met 79 jaar een uitnodiging, en in de loop van volgend jaar de rest van de bevolking.

Van Dissel stelde in antwoord op vragen van Jan Paternotte (D66) dat het aantal coronavaccinaties bij zwangere vrouwen achterblijft. ,,Dat terwijl zwangeren een risicogroep zijn gebleken. Dat maakt het extra tragisch, want je kunt het door vaccinatie voorkomen. Daar moeten we meer aandacht voor hebben, dat deze groep doordrongen wordt van de gevaren.”

Bekijk hier onze video’s over het coronavirus: