Verstekeling onderkoeld maar levend uit wielkast van vliegtuig uit Zuid-Afrika gehaald

De man werd rond 11.00 uur zondagochtend ontdekt op de luchthaven in Amsterdam. Waar hij aan boord is gekomen is niet duidelijk, maar hij heeft meerdere uren - mogelijk acht uur of langer - in de wielkast gezeten.

De brandweer heeft de man uit het toestel gehaald. Toen bleek dat hij nog leefde. Hij was onderkoeld en is, nadat zijn temperatuur omhoog was gebracht, naar een ziekenhuis gebracht. Zijn leeftijd en nationaliteit zijn nog niet bekend.

Dat de verstekeling de reis overleefd heeft, is bijzonder. Sinds 1947 hebben wereldwijd zeker 128 mensen zich als verstekeling verstopt in het wiel van een passagiersvliegtuig, blijkt uit cijfers van de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA. Vrijwel allemaal jonge mannen. Zeker 75 procent overleefde de reis niet.

In Nederland werden de afgelopen vijf jaar zes verstekelingen in het landingsgestel van een vliegtuig aangetroffen. Vijf van hen waren dood.

Bijna een jaar geleden trof de Marechaussee op Maastricht Aachen Airport in het neuswiel van een Airbus A330 vachtvliegtuig van Turkish Airlines een 16-jarige Keniaanse verstekeling aan.  De tiener werd met onderkoelingsverschijnselen naar het ziekenhuis gebracht.

Op 19 april vorig jaar vonden onderhoudstechnici op Schiphol in de wielkast van een toestel uit Nigeria het stoffelijk overschot van een man, die een vlucht van bijna 7 uur uur, en 7000 kilometer niet overleefde.

Het is redelijk eenvoudig om in het landingsgestel van een vliegtuig te komen. Een verstekeling springt op een wiel, klimt aan de wielstang omhoog en trekt zichzelf de wielkast in. In die kast is genoeg plek voor een mens, bij de achterwielen althans, ook als de wielen inklappen na vertrek. 

Als een vliegtuig opstijgt en de wielen inklappen, sluiten ook de luiken van het landingsgestel zich. De wielkasten maken geen onderdeel uit van de cabine of het vrachtruim. De lucht wordt er ijl en de temperatuur zakt snel, op kruishoogte van 10 kilometer is de buitenlucht tot min 50 graden Celsius.

Als het vliegtuig opstijgt, de lucht ijler wordt en de temperatuur steeds verder daalt, zakt de verstekeling langzaam weg tot hij het bewustzijn verliest. Daarna treedt onderkoeling op en stopt het hart met kloppen. De dood komt geruisloos. ,,Soms vinden we lichamen waar de vorst nog op zit, zo koud is het dan geweest’’, zei rechercheur Fons van de Koninklijke Marechaussee vorig jaar tegen deze site.

Hoe het kan dat sommige verstekelingen het overleven, blijft gissen. De Amerikaanse medicus Stephen Veronneau stelde in 1996 dat een lichaam in de wielkast zo snel zo koud wordt dat het in een soort winterslaap terechtkomt, waardoor het minder zuurstof nodig heeft om te overleven. ,,Als het vliegtuig landt, warmt het lichaam op en kan het bewustzijn terugkeren.’’