Vijf procent van tieners slikt al slaapmiddel: 'Pas op voor averechts effect'
Een op de twintig jonge tieners slikt elke week melatonine als slaapmiddel. Dat is niet zonder gevaar. Onderzoekers waarschuwen voor het pilletje dat gewoon bij de drogist in het schap ligt: bij verkeerd gebruik kan het slaapproblemen zelfs verergeren.
Delen per e-mail
Melatonine is een slaaphormoon dat het lichaam zelf aanmaakt. Het wordt geproduceerd in de hersenen en geeft het lichaam ’s avonds een seintje dat we naar bed moeten. In Nederland zijn de pilletjes zonder recept verkrijgbaar en worden ze gebruikt om slaapritmeproblemen te behandelen bij volwassenen.
Uit onderzoek van het Erasmus MC in Rotterdam onder 871 kinderen, met een gemiddelde leeftijd van 11 jaar, blijkt dat de pilletjes ook populair zijn onder jongeren. Ouders denken daarmee de korte of slechte slaap van hun kind te verbeteren. ,,We zijn geschrokken van de cijfers”, zegt slaaponderzoeker en promovendus Elize Koopman-Verhoeff. ,,We weten namelijk niet of melatonine op lange termijn schadelijke effecten kan hebben op kinderen. Daar is eerst meer onderzoek voor nodig.” De pilletjes worden nu vaak ingenomen zonder recept of advies over de dosering en tijdstip van toediening. Daarom moeten ouders met slaapproblemen bij hun kind eerst naar de dokter gaan, vindt Koopman-Verhoeff.
Kinderen met autisme of ADHD kunnen wel baat hebben bij extra melatonine, zegt de Rotterdamse onderzoeker. Zij zijn ’s nachts actiever en worden tussendoor vaker wakker.
Maar voor andere slechte slapers ligt het anders. Ongeveer een kwart van de kinderen kampt met slaapproblemen in de kindertijd, bleek uit eerdere studies. Wie dan melatonine te kort voor het slapen gaan inneemt, of ’s nachts tijdens het woelen, kan daarmee zijn biologische klok juist van slag brengen. De zelfgeproduceerde melatonine is ‘s morgens uit het lichaam, maar als de extra ingenomen melatonine nog niet is afgebroken redeneert deze klok dat het nog nacht is. De klok stelt zichzelf dan bij naar een later tijdstip. ,,Het effect is dan averechts: het kind slaapt juist later in”, legt Van Someren uit.
Klok
Hij raadt aan om eerst naar behandelingen te zoeken waarbij het risico op schadelijke effecten minder groot is. ,,Als de biologische klok van je kind in de war is en hij ’s ochtends zijn bed niet uit wil komen, zou ik eerst een lamp in de slaapkamer zetten die het ochtendgloren simuleert. Ook dat kan het slaap-waakritme weer in balans brengen.”
Echt bewezen nuttig is melatonine volgens hem bij een jetlag. Maar dan alleen wanneer je naar het oosten vliegt, bijvoorbeeld naar Japan en wanneer je een heel zorgvuldig schema aanhoudt. ,,Slik een paar dagen voor je reis een pilletje vijf uur voordat je normaal gesproken in slaap valt. Ga een uur eerder naar bed, sta ook een uurtje eerder op en ga dan direct het heldere licht in. Doe dat elke volgende dag allemaal steeds een uur eerder. Zo kun je je biologische klok een uur per dag vervroegen om alvast te wennen aan de nieuwe tijdzone.”
Slaaponderzoeker Koopman-Verhoeff benadrukt dat een nachtje slecht slapen geen kwaad kan. ,,Zo’n nacht hebben we allemaal wel eens. Grijp niet gelijk naar de melatoninepilletjes.” Zij raadt ouders aan om een vaste bedtijd af te spreken met hun kind. Een 11-jarige heeft 9 à 10 uur slaap nodig. ,,Rust en regelmaat doet hen goed.”
Ook slapen kinderen rustiger wanneer ze in het half uurtje voor bedtijd minder prikkels hoeven te verwerken: ,,In de avond is fel licht van mobieltjes, tv-schermen of de slaapkamerlamp af te raden. Die remmen de aanmaak van natuurlijke melatonine.”
Ook het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen benadrukt dat kinderen voorzichtig moeten zijn met het gebruik van melatonine.
Langlopend bevolkingsonderzoek
De studie onder 871 kinderen maakte onderdeel uit van het langlopende bevolkingsonderzoek Generation R. In deze studie wordt onderzoek gedaan naar de gezondheid van kinderen en hun ouders in Rotterdam. De ouders werden geïnterviewd over het slaapgedrag van hun 11-jarigen. De kinderen hielden zelf negen dagen een slaapdagboek bij en kregen in die week ook een speciaal horloge om dat beweging meet. Daarmee konden de onderzoekers inschatten wanneer de kinderen wakker waren of sliepen.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Frank in quarantaine
Een foto van kabinet Rutte III is als een klassenfoto net voordat de school affikte
Net als veel Nederlanders blijft journalist Frank Poorthuis thuis. Frank zit in de risicogroep. Verslag van dag 396. Lees alle eerdere afleveringen hier terug. -
Werk- en voorwaardelijke celstraf voor Amsterdamse oud-politiechef na fraude met voetbalkaartjes
Ad Smit, oud-politiecommissaris in Amsterdam, is vandaag veroordeeld voor fraude met voetbalkaartjes. De 68-jarige Smit kreeg een werkstraf van 240 uur en een voorwaardelijke celstraf van drie maanden opgelegd van de Amsterdamse rechtbank. -
PREMIUMVIDEO
Mus (4) zit al een jaar in isolatie, is nog nooit naar school geweest en wil maar één ding: met een ander kindje spelen
De moeder van Mus (4) heeft ernstige astma, haar vader is geopereerd aan een hersentumor. Het gezin zit al een jaar in zelfisolatie, maar het kleine meisje wil zo graag eens met een ander kindje spelen. Daarom doet haar moeder een emotionele oproep: wie wil er spelen met Mus? -
EU-commissaris: Vanaf eind juni met ‘Covid-pas’ op reis
Eind juni moet het Europese systeem met een ‘Covid-certificaat’ werken. Een proef met deze coronapas gaat volgens EU-commissaris Didier Reynders (Justitie) begin juni van start, zei hij in de commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE) van het Europees Parlement. -
Frank in quarantaine
Ondertussen blijft die grote doos met spuiten maar bijna onaangeroerd
Net als veel Nederlanders blijft journalist Frank Poorthuis thuis. Frank zit in de risicogroep. Verslag van dag 395. Lees alle eerdere afleveringen hier terug.
-
PREMIUM
Kogelbrief, brandstichting en aanslagen maken leven Zeister gezin tot hel: ‘Dit is regelrechte horror’
Een Zeister gezin, dat aan de dood ontsnapte na een serie aanslagen en brandstichtingen van afpersers op hun woning leeft anderhalf jaar later nog in een hel. Angstaanvallen, nachtmerries en trauma’s plagen het gezin. De moeder werd ongevraagd de spil in een gruwelijk conflict waar zij geen aandeel in had. ,,Wij hebben levenslang.” -
PREMIUMVIDEO
Man steekt buurman neer voor ogen dochtertje: 'Ga bij andere allochtonen wonen, zeiden ze’
Twee buurmannen (44 en 50 jaar) uit de Haagse Van Ruysbroekstraat kunnen elkaars bloed sinds enige tijd wel drinken. De burenruzie escaleerde afgelopen weken volledig. Het leidde eind februari tot een steekpartij waarbij de 44-jarige in zijn eigen huis werd neergestoken. -
PREMIUMVIDEO
3000 bezoekers wagen zich in de kroeg: ‘Als ik hierdoor corona krijg, neem ik dat voor lief’
Wie had gedacht dat het ooit nieuws zou zijn dat mensen een biertje drinken in de kroeg? In vijf Utrechtse cafés mocht het vandaag weer, in het kader van de Fieldlab-experimenten. Onder toeziend oog van tientallen journalisten -waaronder Franse, Britse en Belgische- zullen de komende vier dagen 3000 bezoekers zich, getest en wel, wagen aan een tapbiertje. „Mocht ik hierdoor corona krijgen, neem ik dat voor lief.”