Wereldprimeur vanaf Texel: bacteriën eten echt plastic

Het afgelopen half jaar dook Goudriaan het laboratorium in van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) op Texel. Het werk is onderdeel van haar onderzoek waarop Goudriaan dit jaar hoopt te promoveren. De promovenda komt maandag met een belangrijke primeur: ,,Dit is voor de eerste keer dat we op deze manier hebben bewezen dat bacteriën plastic echt verteren tot CO2 en andere moleculen", vertelt zij trots.

Dat de zeeën en oceanen vol plastic liggen is bekend. Beelden van drijvende plastic soep in veel delen op de wereld doen het ergste vrezen wat betreft de toekomst van onze wateren. Nu blijkt dus dat bacteriën ongeveer 1 procent van het plastic per jaar kunnen afbreken. Hoe is dat in zijn werk gegaan? ,,We hebben plastic laten fabriceren en dat beschenen met UV-licht", vertelt Goudriaan. ,,Dit omdat we weten dat door de energie die in UV-licht zit, plastic al een beetje uit elkaar valt. Dat is een relevant detail, want in de oceaan vangt het plastic natuurlijk ook zonlicht op. Vergelijk het maar met plastic tuinmeubilair dat buiten staat en langzaam verkleurt.”

Zodra het plastic dan langzaam uit elkaar valt, is het voor bacteriën gemakkelijker om het proces van afbreken te starten. ,,We wilden de laatste afbraakstap meten: dus de stap van plastic naar CO2. We meten daarin de vorming van CO2 en hoe snel dat gebeurt. Daarop kunnen we dan weer omrekenen hoe snel het plastic wordt afgebroken. Het doel was om specifiek deze methode te ontwikkelen. Het is nog niet eerder op deze manier gedaan om de afbraaksnelheid van plastic te meten", legt ze uit.

En dus jazeker, het gaat hier om een wereldprimeur. Er wordt voor het eerst aangetoond dat de bacterie Rhodococcus ruber ook daadwerkelijk het plastic verteert. ,,Het is een grote stap”, zegt Goudriaan. ,,Ik vind het cool dat we met deze methode wat kunnen bijdragen aan wat er precies gebeurt met plastic in de oceaan.”

,,Ja, er komt CO2 vrij en dat is niet ideaal, maar dat is een relatief kleine hoeveelheid in vergelijking met de bekende grote uitstoters. Dat is niet goed, maar beter iets meer CO2 in de lucht dan plastic in de zee.” Nee, het is geen oplossing voor de plastic soep, benadrukt Goudriaan. Zij vertelt dat sinds de jaren ‘50 van de vorige eeuw er modellen bestaan die berekenen hoeveel plastic er in de zee zou zijn op basis van de jaarlijkse plasticproductie.

Tegelijkertijd wordt er minder plastic gevonden in de zee dan berekend, en dus is de vraag: waar is dat plastic gebleven? ,,Niet al het plastic drijft, het zakt ook naar de zeebodem. En - wat we nu zien - is dat onder invloed van UV-licht en de rol van bacteriën een deel - hetzij klein - dus verdwijnt uit het water.” Natuurlijk is voorkomen beter dan genezen, vindt ook Goudriaan, maar dat is uiteindelijk niet afhankelijk van welke bacterie dan ook, maar toch echt van de mens zelf.