Belgische theatermaker Fabre (63) hoeft niet meteen de cel in na ‘oneindige lijst’ misdragingen

Fabre was niet bij de zittingsdagen aanwezig en ook niet bij de uitspraak van de rechter. De rechter achtte de aanranding van een 23-jarige medewerkster en ook de beschuldigingen van vijf andere dames bewezen. Van de getuigenissen van nog vijf andere vrouwen verklaarde de rechter de feiten verjaard. Er was ook één vrijspraak. Fabre wordt daarnaast vijf jaar lang uit zijn rechten ontzet.

Volgens de Antwerpse persrechter is er een gevangenisstraf uitgesproken vanwege de ernst van de feiten, maar is er ook rekening gehouden met het blanco strafblad van Fabre en is de straf daarom voorwaardelijk. Fabre moet dus niet meteen de cel in, tenzij hij de komende vijf jaar nogmaals wordt veroordeeld. Hij heeft nu wel een strafblad.

Advocaat An-Sofie Raes is bijzonder tevreden met de uitspraak. ,,Het is een belangrijke erkenning, niet alleen voor de moedige dames in deze zaak, maar ook voor slachtoffers in het algemeen. We zijn zeer tevreden over de mijlpaal die dit vonnis toch wel is. Slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag weten nu dat dergelijk gedrag ook echt strafbaar is.”

Bij de tegenpartij klinkt een andere lezing van het vonnis. De aanranding waarvoor Jan Fabre veroordeeld is,  ‘gaat concreet over een tongzoen, waarvan mijn cliënt altijd heeft gezegd dat die met wederzijdse toestemming is gebeurd’, reageert Fabres advocate Eline Tritsmans. ,,Het gaat over één feit van aanranding en één feit van een ongewenste toenaderingspoging tijdens een fotoshoot, maar de karikatuur die van mijn cliënt is gemaakt, is niet terug te vinden in het vonnis, en ook de sloganeske aantijging ‘no sex, no solo’ klopt niet. Ik lees niet in het vonnis dat er een toxische werkomgeving is gecreëerd.”

Het proces ging over feiten die zich tussen 2002 en 2017 afspeelden binnen Fabres danstheatergezelschap Troubleyn, waar volgens het openbaar ministerie jarenlang sprake was van een toxische werkomgeving. Verschillende voormalige medewerkers legden verklaringen af tegen Fabre. De verdediging voerde verklaringen aan van medewerkers van Troubleyn die wel achter Fabre zijn blijven staan.

Volgens het Openbaar Ministerie had Fabre zich schuldig gemaakt aan een ‘oneindige lijst’ van publieke vernederingen, het systematisch negeren en afstraffen van mensen, het gebruik van bijnamen op basis van huidskleur of uiterlijk, seksuele avances, ongepaste aanrakingen en het uitnodigen van danseressen op zijn hotelkamer. Fabre zou misbruik hebben gemaakt van zijn machtspositie ten opzichte van jonge danseressen om seks te vragen in ruil voor een grotere rol, oftewel ‘no sex, no solo'.

Volgens één van de slachtoffers bleef Fabre aandringen om veel af te spreken en stond hij er ook op om een bepaalde scène te doen: urenlang zoenen met een andere danseres. ,,Ze werd ook meermaals uitgenodigd in zijn appartement”, vertelt advocaat Mussche. Fabre beweert daar dat een klant foto’s van hem en haar wil zien. ,,Plots likte hij mij, beet hij in mijn billen, kuste hij mij”, getuigde de vrouw. Een andere danseres moest haar kleren uitdoen terwijl dat niet nodig was. ,,Zo was er een bepaalde scène, waarbij Jan eiste dat een mededanser naar de vagina’s moest kijken. De acteur moest de vagina’s beschrijven en benoemen. Het was zeer beledigend. Waarom dit gebeurde, weet niemand.”

Een destijds 24-jarige vrouw getuigt dat twee mannen in haar billen moesten bijten. ,,Ze moesten mij echt bijten. Dat stuk werd heel vaak geoefend waardoor ik blauwe plekken had op mijn benen, ik kon bijna de trap niet meer op. Daarnaast waren er continu pesterijen waarbij hij mij negeerde en afbrak.” Later vervolgt ze: ,,Op een gegeven moment zei ik tegen hem: dus de geruchten zijn waar, je moet seks hebben om de kans te krijgen. Jan zei dat ‘het nu of nooit was’. Ik zei dat het nooit was.”

Weer een andere vrouw moest voor de camera masturberen. ,,Hij ging enkel mijn ogen fotograferen. Ik kan me nog herinneren dat ik me heel ongemakkelijk en onzeker voelde. Op een gegeven moment kwam hij dichterbij en begon hij aardbeien in mijn vagina te stoppen.”

Fabre zelf, op het proces steeds vertegenwoordigd door zijn advocaten, zou erkennen fouten te hebben gemaakt, maar ontkende dat het zou gaan om strafbare feiten. Bij Troubleyn was volgens Fabre geen sprake van een angstcultuur of machtsmisbruik, maar kwamen de artistieke keuzes tot stand in gezamenlijk overleg. Tot 2018 werd er ook nooit melding gemaakt van de problemen, klonk het. 

De ook in Nederland gevierde Fabre zocht vaker grenzen op. Zo liet hij in 2012 voor een filmproject katten op de trappen van het Antwerpse stadhuis omhoog gooien die niet allemaal goed terechtkwamen. Op een tentoonstelling zou hij dat jaar ook vogelspinnen door een doolhof met scheermesjes hebben laten lopen.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: