Dit gebeurde er vannacht: Russische omsingeling Donbas 'vertraagd’ en Lavrov matigt toon

Dat beweert tenminste een topfunctionaris van het ministerie van Defensie in Washington. Bedoeling van de Russen was met het oog op de aanstaande 9 mei viering in Moskou (de dag van de overwinningsparade op nazi-Duitsland) enige successen te hebben geboekt in de omsingeling van de Oekraïense troepen in het oosten, maar de Russische troepen en die uit de onafhankelijke volksrepublieken Donetsk en Loehansk stuiten op fel verzet, mede dankzij de opgevoerde westerse wapenleveranties.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski ging daarop in in zijn nachtelijke video. ,,We raken de bezetters in elke richting die ze proberen op te rukken. De situatie in de regio Charkov is moeilijk, maar onze militairen en inlichtingendiensten hebben belangrijke tactische successen geboekt.” Volgens Zelenski willen de Russen de Donbas ‘legen'. 

Overigens meldde een woordvoerder van het Kremlin dat er 9 mei bij de militaire parade in Moskou geen buitenlandse leiders aanwezig zijn. Die afwezigheid heeft vast ook te maken met de oorlog in Oekraïne. Ook de leiders van sommige landen die de inval in Oekraïne niet hebben veroordeeld willen mogelijk niet in het openbaar worden gezien op een militaire show met Poetin.

In verschillende steden is artillerievuur gehoord en gingen de sirenes af. Vooral rond Charkov, de tweede stad van het land en aan het front in Donbas gaan de zware artilleriebeschietingen ondertussen door, zo is behalve op satellietbeelden ook te zien in een reportage van de Britse zender Sky News. Een kleine Russische luchtlanding bij Loehansk zou zijn mislukt. ,,Slechts zeven invallers hebben het overleefd", aldus de Oekraïense gouverneur op de berichtendienst Telegram. Er wordt gevochten bij onder meer het stadje Roebizjne in de provincie Loehansk en zuidelijk van de stad Izium. Het Oekraïense leger zou gisteren een spoorbrug in de regio Donetsk hebben opgeblazen toen daar een Russische goederentrein overheen reed. Volgens de online krant Ukrajinska ging het om een belangrijke verbinding in het epicentrum van de gevechten in Oost-Oekraïne. 

Bij de raketaanval van donderdag op Kiev blijkt een journalist van de Amerikaanse zender Free Europe te zijn omgekomen in een van de geraakte flats. Arrestaties worden gemeld vanuit de regio Charkov waar het Oekraïense leger terreinwinst zou hebben geboekt ten noorden van de stad. Oekraïense veiligheidsdiensten zouden in de regio al meer dan 400 burgers hebben opgepakt die worden beschuldigd van collaboratie met de Russen. 

Bevestigd is door een woordvoerder van het Amerikaanse minister van Defensie dat de Verenigde Staten momenteel in onder meer Duitsland Oekraïense soldaten trainen in het gebruik van nieuw militair materieel. De Oekraïners leren zo omgaan met de laatste Amerikaanse houwitsers en andere geavanceerde wapensystemen. Polen steunt buurland Oekraïne in zijn strijd tegen de Russen met de levering van meer dan tweehonderd tanks van het type T-72 uit het Sovjettijdperk. Het overgrote deel daarvan zou al in Oekraïne zijn, meldt het Poolse radiopersbureau IAR op basis van overheidsbronnen.

Aan het diplomatieke front geen doorbraak, maar Russen en Oekraïners onderhandelen nog dagelijks over beëindiging van de oorlog, aldus de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov. In een interview met het Chinese bureau Xinhua zegt hij dat de videogesprekken tussen de onderhandelaars echter niet goed verlopen. Volgens Lavrov de schuld van de Oekraïners  door ‘militante retoriek en opruiende acties van de westerse aanhangers van Kiev’.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski zinspeelde er gisteravond op dat er grote kans is dat Oekraïne deze diplomatieke onderhandelingen met Moskou gaat afbreken. Omdat ze niets opleveren maar vooral vanwege de woede in zijn land over de wandaden van Russische militairen, aldus de president. Oekraïne meldt dagelijks burgerslachtoffers: alleen al in de regio Kiev zouden inmiddels bijna 1200 lijken van burgers zijn ontdekt. De Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN schatte onlangs het aantal burgerslachtoffers in Oekraïne op minstens 2899 maar vreest dat de werkelijke aantallen aanzienlijk hoger zijn. In het interview met de Chinezen houdt Lavrov vol dat het Russische leger alles doet om burgerslachtoffers te voorkomen.

Opmerkelijk was dat diezelfde Lavrov in een ander interview - met staatspersbureau RIA Novosti - nu weer zegt dat Rusland niét in oorlog is met de Navo. Daarmee lijkt hij de dreigende woorden die hij en ook president Poetin deze week gebruikten wat af te zwakken. Lavrov zei toen dat Rusland in principe met het militaire bondgenootschap in oorlog was vanwege de wapenleveringen door de westerse landen aan Oekraïne. Hij waarschuwde daarna dat het gevaar van een kernoorlog groot is en dat er een ‘reëel’ gevaar is dat er een derde wereldoorlog komt. Nu zegt Lavrov dat Rusland geen aanleiding zal geven tot een kernoorlog. Waarnemers doet het allemaal denken aan de oude Sovjet-retoriek tijdens de Koude Oorlog. President Zelenski herhaalt dat rechtstreeks praten met Kremlin-baas Vladimir Poetin onderhand de enige optie is voor serieuze vredesonderhandelingen aangezien er volgens hem maar ‘een man de baas is in Rusland’.

Rusland zegt dat sinds 24 februari ongeveer 1,02 miljoen mensen ‘in veiligheid’ zijn gebracht vanuit Oekraïne naar Rusland. 120.000 van deze vluchtelingen zouden komen uit de regio’s Donetsk en Luhansk. Oekraïne stelt dat de Russische regering duizenden mensen tegen hun wil naar Rusland heeft gedeporteerd. In totaal zijn volgens de Verenigde Naties ruim 5,4 miljoen mensen vanuit Oekraïne naar het buitenland gevlucht. Ruim 3 miljoen van hen vluchtten naar of via buurland Polen.

De Amerikaanse president Joe Biden is van plan om bepaalde voorwaarden waaraan moet worden voldaan om een visum te krijgen, te laten vervallen voor hoogopgeleide Russen die naar de Verenigde Staten willen komen. Dat meldt persbureau Bloomberg op basis van mensen die bekend zijn met het voorstel. Biden zou bij het Amerikaanse Congres een voorstel hebben ingediend om de verplichting op te heffen dat Russische professionals die een werkvisum aanvragen een huidige werkgever moeten hebben. De versoepeling zou gelden voor Russische staatsburgers die een master of doctoraat hebben op het gebied van wetenschap, technologie, bouwkunde of wiskunde. 

Meer specifiek moet het makkelijker worden voor Russen die op hoog niveau ervaring hebben met onder meer ruimtetechnologie, cyberveiligheid en nucleaire machinebouw om naar de VS te verhuizen. Volgens een vertegenwoordiger van de Nationale Veiligheidsraad van de VS is het voorstel bedoeld om de toegang van de Russische president Vladimir Poetin tot hightechmiddelen en -bronnen te dwarsbomen en om op langere termijn de basis voor Russische innovatie te verzwakken. Bovendien moet de versoepeling bijdragen aan de Amerikaanse economie en nationale veiligheid.