EU-leiders sluiten voorlopig akkoord over olieboycot Rusland

De aanvoer over zee betreft ruwweg twee-derde van de Russische olie-export naar Europa, maar Polen en Duitsland doen er nog een schepje bovenop, ‘en dan komen we aan 80 en misschien zelfs 90 procent’, aldus premier Rutte vannacht. 

Hongarije, Tsjechië en Slowakije mogen voorlopig per pijplijn nog wel olie van Rusland blijven afnemen, omdat hun raffinaderijen op Russische olie zijn gebouwd en niet zomaar andere olie kunnen verwerken. Hoelang ze die uitzonderingspositie mogen houden moet nog nader worden bepaald. ,,Dat is een technische discussie”, aldus Rutte, daarmee doelend op de tijd die ze nodig hebben om hun raffinaderijen aan te passen.

In de tussentijd komen er wel waarborgen dat de betrokken landen geen Russische olie gebruiken voor doorverkoop of om andere landen te beconcurreren. De uitwerking daarvan is aan de vakministers.

De doorbraak kwam er na uren intensief beraad en leidde tot grote opluchting bij de belangrijkste betrokkenen. ,,Maximale druk op Rusland om de oorlog te beëindigen’’, zo twitterde Michel nog voor de top was afgelopen. Von der Leyen sprak van “een belangrijke stap vooruit”. ,,Dit raakt de Russische oorlogsmachine recht in het hart’’, aldus ook de Belgische premier De Croo. 

Von der Leyen kondigde de toen nog totale olieboycot bijna vier weken geleden met veel tamtam aan in het Europese Parlement, maar kreeg daarna al snel het verwijt dat ze onvoldoende vooroverleg had gepleegd met lidstaten, vooral lidstaten met specifieke problemen. Hongarije, voor 100 procent afhankelijk van Russische olie, was wekenlang de belangrijkste dwarsligger. 

,,Het is door het onverantwoordelijke gedrag van de Commissie dat we in een heel lastige situatie zitten”, aldus premier Orbán nog vlak voor de top. Voor de grote mep van de Russische olie – rond de 90 procent – gaat de boycot eind dit jaar in. Dat is conform het Commissievoorstel, dat lidstaten speelruimte wilde laten om vervangende leveranciers te zoeken.

De olieboycot was het meest omstreden onderdeel van het zesde en tot nu toe zwaarste sanctiepakket tegen Rusland. Andere maatregelen daaruit: nog eens drie Russische banken, waaronder de belangrijke Sberbank, worden afgesneden van het internationale betalingsverkeer, drie Russische staatszenders worden uit de Europese ether gehaald en (hoge) militairen die betrokken waren bij het extreem zware geweld tegen burgers in steden als Boetsja worden toegevoegd aan de sanctielijst. Dat betekent dat ze niet meer naar Europa kunnen reizen en eventuele bezittingen in Europa worden bevroren. Datzelfde geldt voor de orthodoxe kerkleider patriarch Kirill, die Poetin zijn zegen gaf voor de oorlog tegen Oekraïne.