Joost Lagendijk mag terug naar huis in Istanboel

,,Ik kreeg een telefoontje van Saban Disli, de Turkse ambassadeur in Den Haag. Hij zei ‘kom je visum maar ophalen, dat ligt klaar’, zegt Lagendijk enthousiast. ,,Ik kan het bijna nog niet geloven maar het is echt zo! Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft het me bevestigd. Daar zeiden ze: ‘achter de schermen zijn we er aan blijven trekken’. Dat heeft uiteindelijk het gewenste resultaat gehad”, aldus de opgeluchte Turkije analist aan de telefoon vanaf het Griekse eiland Kos waar hij kortgeleden een huis had gehuurd.

De oud-politicus trouwde in 2006 met de Turkse journalist en presentatrice Nevin Sungur, wat hem in de Turkse media destijds de eretitel ‘Schoonzoon aller Turken’ opleverde. Maar eind september 2016 werd hij ongewenst persoon. ,,Van de ene op de andere dag werd ik weggerukt uit Istanboel”, zegt Lagendijk (61).

De Turkse overheid blokkeerde zijn terugkeer naar zijn historische Ottomaanse huis op Büyükada, een van de Prinseneilanden voor de kust van Istanboel, kort na de mislukte militaire staatsgreep toen hij arriveerde op Atatürk airport na een kort bezoek aan Nederland.

Zondagavond 25 september 2016 hield de politie hem aan op de luchthaven en stuurde hem de volgende dag rechtsomkeert naar Schiphol.

Twee dagen eerder zei hij in een interview met deze krant ‘Ik had de donkere kant van de Gülen-beweging eerder moeten zien’. Hij werkte voor een Gülen universiteit die na de verijdelde coup werd gesloten, en schreef kritische columns over de regering-Erdoğan die verschenen in de kranten Zaman en Today’s Zaman, de spreekbuizen van de Gülen-beweging. De Turkse autoriteiten beschuldigen de in Amerika woonachtige Turkse moslimprediker Fethullah Gülen ervan het brein te zijn achter de coup.

,,De ultieme sanctie zou zijn dat ze me het land uitzetten. Het zou naïef zijn om te denken dat mij dat niet kan overkomen”, zei hij toen. Die gevreesde nachtmerrie kwam uit. Al dertig lange maanden leeft hij in gedwongen ballingschap. Kans op spoedige terugkeer naar Turkije leek er tot vandaag niet te zijn. ,,Ik heb vernomen dat Erdoğan dat persoonlijk blokkeert. Tot op het hoogste niveau is door Nederland en Turkije over mijn zaak gesproken, maar de grote baas ligt dwars.”

Lagendijk weet nog niet wat uiteindelijk de doorslag heeft gegeven. Zeker is dat het een nieuwe stap is van Turkse zijde om de betrekkingen met Nederland te normaliseren.

Die waren ruim een jaar lang ongekend beschadigd door de weigering van Nederland om de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, Çavuşoğlu, in maart 2017 toe te laten tot Nederland om campagne te voeren voor Erdogan. De ruzie liep hoog op na de deportatie naar Duitsland onder politiedwang van een Turkse minister nadat zij onaangekondigd in Rotterdam was opgedoken om Turkse Nederlanders aan te moedigen op Erdogan te stemmen.

Het bezoek van minister Çavuşoğlu eerder deze maand aan Nederland heeft bijgedragen aan de verdere normalisering van de betrekkingen en daar profiteert Joost Lagendijk nu ook van. ,,Dit goede nieuws kon op geen beter moment komen”, zegt Lagendijk. ,,Vandaag is mijn vrouw jarig. Een beter cadeau kun je je niet wensen”.