Kaag: Nederland wil bijdragen aan versterken vliegveld Kaboel

,,Nederland  wil een versterking leveren aan de luchthaven", zei Kaag na afloop van topoverleg met Navo-bondgenoten. In welke vorm ‘die bijdrage’ zou moeten komen, liet ze in het midden. 

,,Alle opties liggen op tafel. De realiteit is dat de meeste landen de stad niet in kunnen, maar als we samen optrekken en iedereen levert mensen, dan kan je nog wel wat doen,” zei Kaag voorafgaand aan een formatieoverleg met VVD-leider Rutte. ,,Dit is ook een geloofwaardigheidstest voor Navo.” De lidstaten hebben de Amerikanen opnieuw gevraagd ‘langer te blijven'. ,,Zo lang mogelijk, tot we de laatste mensen die we willen en moeten helpen er ook zijn.” De Amerikanen hebben 6000 militairen in Kaboel, de Britten bijna duizend. De andere lidstaten zijn totaal afhankelijk van hun bescherming. 

Momenteel zitten er nog meer dan zevenhonderd mensen met een Nederlands paspoort in Afghanistan. Daarbij komen nog honderden Afghaanse helpers die naar Nederland gehaald moeten worden. Gepoogd wordt nu om hen allemaal te evacueren. Eerder meldde het kabinet dat er zeker nog negen Nederlanders in Afghanistan verblijven, waarvan ‘de meesten’ in Kaboel. 

Het gaat volgens Kaag om ‘veel mensen die op familiebezoek blijken te zijn gegaan’, ondanks het ‘duidelijke reisadvies’ dat gold voor Afghanistan. ,,Die moeten we terughalen”, zei Kaag. Dit staat nog los van Afghanen die voor Nederland hebben gewerkt en die Nederland ook probeert te evacueren. Zij lopen gevaar nu de taliban de dienst uitmaken in het land.

Alle opties om mensen naar het vliegtuig te krijgen staan volgens de demissionair minister open. ,,We onderzoeken alle mogelijkheden”, antwoordde ze op de vraag of er ook wordt overwogen meer Nederlandse militairen naar het land te sturen om te helpen bij de evacuatie. ,,We werken nauw samen met Duitsland, dat nog een militaire presentatie had, en het Verenigd Koninkrijk.”

Ook het ophalen van mensen op een afspreekpunt sloot ze niet uit. ,,We moeten alles, alles, alles onderzoeken, maar uiteindelijk zijn we afhankelijk van wat onze militairen en bondgenoten zeggen wat haalbaar en veilig is. De taliban hebben de controle bij veel militaire checkpoints verstevigd. Het is voor veel landen moeilijk om mensen erdoor te krijgen. Ik sprak vanochtend met onze ambassadeur in Kaboel, die vertelde me dat de Noren vannacht maar twee van hun landgenoten op een vlucht konden krijgen.”

Kaag overlegt vrijdagmiddag met de Navo, waar ze nogmaals zal zeggen dat het essentieel is dat de Amerikaanse militairen langer blijven om te zorgen dat de de evacuaties veilig kunnen verlopen. ,,We zijn totaal van hen afhankelijk.” De deadline voor het Amerikaanse vertrek ligt op 31 augustus, maar president Joe Biden sluit niet uit dat er meer tijd nodig is voor de evacuaties.

Tot nu toe zijn er enkele tientallen Nederlanders geëvacueerd uit het land. Nederland heeft tot dusver vijf vluchten vanuit Kaboel laten vertrekken. Aan boord waren 287 mensen, onder wie minimaal 45 Nederlanders. Mogelijk zijn het er meer, maar Defensie en Buitenlandse Zaken kunnen dat niet met zekerheid zeggen. Ook met Duitse en Franse vluchten zijn een aantal Nederlanders uit Kaboel vertrokken.

Een toestel met zo’n 180 inzittenden is onderweg naar Schiphol en wordt daar vrijdagmiddag verwacht. Kaag kon niet zeggen hoeveel Nederlanders daar in zitten, of dat er ook Afghanen tussen zitten die voor de Nederlandse missie hebben gewerkt. Vanwege de chaotische situatie ‘hebben we nog geen beeld van in welk vliegtuig onze eigen mensen zitten, of landgenoten van andere EU-landen, of Afghanen', zei Kaag. ,,Geen enkel land weet dat met zekerheid. We hopen het snel te kunnen bevestigen.”

Velen hebben grote moeite om het vliegveld in Kaboel te bereiken. Dat geldt niet alleen voor mensen met een Nederlands paspoort, maar zeker ook voor Afghaanse tolken, beveiligers en anderen die recht hebben op evacuatie naar Nederland. 

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft mensen opgeroepen om binnen 24 uur op eigen houtje naar het vliegveld te komen om te worden geëvacueerd, meldt NU.nl. Veel Afghaanse Nederlanders in Kaboel zijn verontwaardigd over het donderdagavond verstuurde bericht, waarin staat dat het ministerie ‘u niet kan helpen met vervoer naar het vliegveld’.

De evacués moeten zelf bepalen wat ‘het beste en veiligste tijdstip is om er te komen’. Een groep van bijna honderd Afghaanse Nederlanders heeft besloten het advies niet op te volgen, omdat ze het te riskant vinden om zelfstandig naar de luchthaven te reizen.

Een van de Nederlandse Afghanen met wie NU.nl in contact staat zegt: ,,Het is zo gevaarlijk bij het vliegveld dat we hebben besloten niet te gaan. We wachten tot er een beter evacuatieplan wordt gemaakt.” Ook een andere Nederlandse Afghaan laat weten dat zijn familieleden hebben besloten op hun onderduikadres te blijven. ,,Dit is niet te doen, je vraagt om je dood als je daarheen gaat. Andere landen halen wel mensen met busjes op.”

Aan de Tweede Kamer werd gisteren gemeld dat mensen die nog in Afghanistan zitten het vliegveld ‘op eigen kracht’ moeten bereiken. ,,Natuurlijk kijken we met Buitenlandse Zaken naar alle mogelijkheden die er wel zijn, maar het komt de veiligheid niet ten goede als ik daar in het openbaar iets over zeg”, zei demissionair minister Ank Bijleveld van Defensie. Volgens ingewijden worden ‘alle opties tegen het licht gehouden’. Zo wordt besproken of mensen ‘in de directe omgeving’ van het vliegveld kunnen worden opgehaald.

Het is onduidelijk of de 62 commando’s en mariniers, die woensdagavond met een noodteam van de ambassade aankwamen in Kaboel, daarbij een rol gaan spelen. ,,De lijn is: dat kan niet”, zegt een woordvoerder. Aan de Kamer liet het kabinet eerder al weten geen militaire missie te gaan optuigen om mensen uit Afghanistan te halen.

Bekijk hier al onze video’s over de situatie in Afghanistan: