Koerden en millennials beslissen over toekomst Erdogan

,,Uiteraard ga ik weer op Erdogan stemmen”, zegt Sümeyye (33). “Dankzij hem gaat het met ons en met Turkije beter”.

Geroutineerd schikt ze haar religieuze hoofddoek en zoent dan haar zoontje Mohammed die bij haar op schoot zit in de hogesnelheidstrein van Istanbul naar Ankara. Elke keer wanneer de kleuter begint te jengelen om haar ‘anne’ (mama) leidt ze hem af door iets nieuws aan te wijzen in het tijdschrift dat ze doorbladert.

Sümeyye is een van de miljoenen millennials (tussen de 18 en 33 jaar) die zijn opgegroeid met Erdogan als de sterke man aan het roer. Ze zijn een belangrijke groep in de verkiezingen morgen, omdat jonge kiezers een groot deel van het electoraat uitmaken. Ook omdat de leeftijd om gekozen te worden is verlaagd van 25 naar 18 jaar. En omdat 1,65 miljoen jongeren morgen voor het eerst mogen gaan stemmen in de stembusstrijd die een nek-aan-nek race belooft te worden tussen Erdogan en de kandidaten van de oppositie.

Erdogan heeft zijn hoop gevestigd op de jonge kiezers, zegt hij. Uit recent academisch onderzoek onder jongeren blijkt dat die in overgrote meerderheid loyaal zijn aan hun ouders en zich conformeren aan hun conservatieve opvattingen.

Teleurstellend voor Erdogan moet het zijn dat zeker 80 procent van de jeugd aangaf geen belangstelling te hebben voor politiek. Bovendien leert de ervaring dat jongeren meer dan evenredig de voorkeur geven aan uitgesproken linkse of rechtse partijen. Aan de socialistische HDP bijvoorbeeld.

De Democratische Partij van de Volkeren (HDP) zet zich in voor meer democratie en de rechten van de minderheden in Turkije, vooral de Koerden. Bij de vorige verkiezingen in 2015 kreeg de HDP onder jongeren bijna dubbel zoveel stemmen als de 13 procent die ze bij alle kiezers scoorde. De AKP kreeg van de jeugd ruim tien procent minder dan van de ouderen.

Yunus (21), een fysiotherapeut in opleiding, is een van de jongeren die politiek niks vindt. ,,Mijn stem doet er niet toe. Ik volg het niet. Ik studeer hard, heb geen tijd voor Facebook en bekijk vooral YouTube”. Zijn zomervakantie is begonnen. Met de ‘Güney Kurtalan Ekspresi’ trein is hij op weg van Ankara naar Batman, duizend kilometer verder in het Koerdische oosten, waar zijn ouders wonen.

Net zoals 95 procent van de jongeren heeft Yunus geen paspoort. En hij spreekt, net als bijna 90 procent van de jeugd, geen enkele buitenlandse taal. “Ik ga proberen zelf Engels te leren via internet”, zegt hij.

Wel gemotiveerd om morgen te gaan stemmen is de Koerdische Leyla (22). Zij studeert voor docent sport en beweging. “Ik geef mijn stem aan onze presidentskandidaat Selahattin Demirtaş om ervoor te zorgen dat Erdogan zijn meerderheid in het parlement kwijtraakt”, zegt ze in de restauratiewagen van de voorthobbelende trein.

Sinds november 2016 zit de Koerdische leider als een politieke gijzelaar in voorarrest. Naast het stemgedrag van de millennials zal het aantal stemmen dat Demirtaş en zijn partij HDP krijgt, grote gevolgen hebben voor de uitslag.

Aangezien de HDP door veel Turken wordt beschouwd als de politieke arm van de PKK, werd zij buitengesloten van de lijstverbinding die andere oppositiepartijen aangingen. De HDP moet hierdoor als enige partij de kiesdrempel van 10 procent passeren om in het parlement te komen.

Met herhaalde beschuldigingen dat de HDP-politici als ‘terroristen’ niet in het parlement maar in de gevangenis thuis horen doet Erdogan er alles aan om de pro-Koerdische partij onder die 10% te houden. Als zij die niet haalt, worden de resterende zetels naar ratio verdeeld over de grootste partijen. Passeert de HDP wel de drempel dan verliest Erdogans AKP vrijwel zeker de absolute meerderheid.

Erdogan gaf ook wijkhoofden van zijn AK partij geheime instructies om zich speciaal op potentiële HDP-kiezers te richten. Een videoclip van Erdogans uitspraken lekte uit. “Vrienden, onze partij dient met de HDP op een heel andere manier om te gaan. Ik kan dit niet in het openbaar zeggen. Ik doe het nu hier. Waarom? Als de HDP onder de kiesdrempel blijft dan heeft dat tot gevolg dat wij er veel beter voorstaan”, aldus de president. “Jullie weten wie wie is. Neem de kieslijsten voor elke stembus en doe je werk”.

Bouwkraanbestuurder Ahmet (24) kent via social media kent de verhalen over hoe de regeringspartij zal proberen de HDP buitenspel te zetten. De nieuwszenders, op een enkele uitzondering na allemaal in handen van Erdogan-aanhangers, bekijkt hij niet. “Allemaal leugenaars. Mijn stem gaat naar de HDP en Demirtaş”. Hij prijst zich gelukkig dat hij werk heeft. “Lange dagen van twaalf tot veertien uur. Voor 4.000 Turkse lira (730 euro) per maand”, zegt Ahmet.

De werkloosheid is in de Koerdische provincies veel hoger dan in de rest van Turkije. Dat blijkt in de stad Siirt, de stad waar de familie van Erdogans echtgenote vandaan komt, en de stad van waaruit Erdogan in 2003 in het parlement werd gekozen.

De trottoirs in de hoofdstraat zitten vol werklozen en pensionados. Het is 35 graden en ze zoeken bescherming tegen de zon in de schaduw van de bomen. Truckers, bouwvakkers, dagloners. Klagen doen ze allemaal. “Er is geen werk, alles wordt duurder”, zegt een van de werklozen. “Dankzij deze president”.

Cynisme regeert. Stembusfraude wordt gevreesd. “In eerlijke verkiezingen geloof ik niet meer”, bromt een loodgieter.

De naam Sümeyye is op haar verzoek gefingeerd