Kritiek na watersnood Duitsland: ‘Zijn hier net zo slecht op voorbereid als op corona’

Terwijl zo’n 4500 Duitse hulptroepen (inclusief brandweermannen en soldaten) zijn ingezet om puin en modder te ruimen, en inmiddels een slordige 400 miljoen euro noodhulp is vrijgemaakt voor slachtoffers van de overstromingen, is de ramp inmiddels ook doorgesijpeld in de Duitse verkiezingscampagne. In september kiest Duitsland een nieuw parlement en komt er na zestien jaar ook een opvolger van Angela Merkel. 

De enorme menselijke en materiële schade (zo’n 600 kilometer spoor is onbruikbaar) hebben ook het begrip ‘klimawandel’ (klimaatverandering) weer hoog op de politieke agenda gezet. Volgens Carl-Friedrich Schleussner, hoofd Klimaatwetenschappen aan de Humboldt Universiteit in Berlijn, is de vraag niet langer óf klimaatverandering had bijgedragen aan de catastrofe, maar hóeveel. Dat het vaker heftiger en langer regent met alle gevolgen van dien heeft volgens hem alles te maken met de opwarming van de planeet. 

Amin Laschet, de gedoodverfde opvolger van Merkel, moest zich prompt verdedigen tegen overdreven beschuldigingen dat dit soort rampen kunnen gebeuren, mede omdat hij niet ferm genoeg was geweest met het uitvoeren van een radicale groene agenda. Als minister-president van Noordrijn-Westfalen was Laschet bijvoorbeeld tegen snelheidsbeperkingen op de snelwegen geweest en ook het afbouwen van vervuilende kolencentrales had niet zo'n haast wat hem betrof. Dat alles wordt nu door politieke tegenstanders nu graag in herinnering gebracht. ,,Ik weet sinds een lange tijd heus wel dat we klimaatverandering moeten aanpakken”, reageerde Laschet geïrriteerd. 

_{Tekst gaat verder onder de foto's.}

Na de zondvloed is er ook veel kritiek op het Federaal Bureau voor Civiele Bescherming en Rampenhulp (BBK). Dat zou bijvoorbeeld te weinig sirenes hebben geplaatst op gevaarlijke plekken. De Duitse Groenen willen de landelijke BBK sowieso veel meer bevoegdheden geven, ook al omdat door extreme weersomstandigheden nu vaak grotere gebieden worden getroffen die de grenzen van een Duitse deelstaat overschrijden. En dan blijkt het opeens niet zo duidelijk of er voldoende voorraden, amfibische voertuigen en helikopters inzetbaar zijn. 

,,We zijn net zo slecht voorbereid op overstromingen als op de coronapandemie”, klaagde SPD-politicus Karl Lauterbach in de lokale Rheinische Post. Hannah Cloke, een Britse expert van de University of Reading, gaat nog een stapje verder. Zij beschuldigt de Duitse autoriteiten van ‘monumentaal systeemfalen’. Duidelijke aanwijzingen die in het kader van het Europese vroegtijdige overstromingswaarschuwingssysteem EFAS vier dagen voor de eerste overstromingen werden afgegeven, hebben de meest bedreigde bewoners duidelijk niet tijdig bereikt, stelt Cloke. Ook de Duits media krijgen er in dat verband van langs. De regionale omroep WDR moest erkennen dat er inderdaad ‘hiaten’ zaten in de nieuwsberichten over de zware regenval in Noordrijn-Westfalen. 

Lokale hulpdiensten worden eveneens ter verantwoording geroepen, omdat ze de gevaren zouden hebben onderschat. Andreas Geron, burgemeester van het zwaar getroffen stadje Sinzig (17.000 inwoners )vindt dit niet het moment voor zwarte pieten. ,,Wat moeten de brandweerlieden die hier al dagen de klok rond werken denken als ze worden beschuldigd van te laat of verkeerd reageren? Hun eigen families zijn getroffen”, aldus de burgemeester. Er gebeuren nu eenmaal rampen die mensen niet kunnen controleren, aldus Geron. Bij de ramp kwamen vier brandweermannen om.

Toch zit Sinzig met pijnlijk vragen. Want opeens denderde een watermuur door het lokale tehuis voor mensen met een verstandelijke beperking. Daarbij vielen twaalf doden. Waarom waren deze kwetsbare  bewoners niet geëvacueerd? Misschien omdat er maar één verzorger aanwezig was voor dertig bewoners. De verzorger redde zichzelf met enkele bewoners, maar kon voor twaalf mensen niets meer doen. Bewoners van woningen die op 50 meter of minder van de rivier stonden kregen waarschuwingsapps. Het tehuis lag op 300 meter en werd daarom overgeslagen.'

Ook in België groeide gisteren de kritiek over de vermeende trage reactie van lokale overheden. Voordat de watermassa loskwam, waren er 25 waarschuwingen uitgegaan die echter onvoldoende werden opgepakt, zeggen experts. De Waalse premier Elio Di Rupo belooft een diepgaand onderzoek, ,,maar geef ons eerst de tijd om vermisten te zoeken, puin te ruimen en mensen onderdak te geven.”

Bekijk onze video’s over het noodweer in Limburg in onderstaande playlist: