Kritiek op klimaatbeleid Brussel: ‘Groen stempel voor gas- en kernenergie ondermijnt doelen’

Het Commissiebesluit om investeringen in gas- en kerncentrales een groen stempel te geven, is vrijdagavond in alle stilte overgemaakt aan de lidstaten. Die kunnen tot 12 januari bezwaar maken. Tegen de voorzienbare storm van kritiek dekt Brussel zich in met voorwaarden. Zo moeten nieuwe kerncentrales aan de hoogste veiligheidseisen voldoen, moeten exploitanten uiterlijk in 2045 een bouwvergunning hebben en uiterlijk in 2050 een fatsoenlijke oplossing voor het hoogradioactieve kernafval.

Volgens het Duitse persbureau DPA, dat het Commissievoorstel heeft ingezien, stelt Brussel ook eisen aan gascentrales. Worden die na 31 december 2030 in gebruik genomen, dan mogen ze over hun hele levensduur maximaal 100 gram CO2 per opgewekte kilowattuur stroom uitstoten. Welke uitstootnorm Brussel wil hanteren voor gascentrales die vóór die tijd in gebruik worden genomen, is niet duidelijk.

Het Commissiebesluit is een grote overwinning voor de Franse president Macron, die Brussel achter de schermen al maanden het mes op de keel zet om kernenergie op de hitlijst van groene bronnen te krijgen. Duitsland, ook onder de nieuwe Bondsregering, is weer een groot voorstander van gas, minimaal als overgangsbron.

De twee Europese grootmachten weten zich gesteund door diverse Midden- en Oost-Europese landen, die net als Duitsland grote moeite hebben met de snelle overgang naar schone energie. Lidstaten als Oostenrijk, Griekenland en Luxemburg zijn weer fel tegen kernenergie. Oostenrijk is zo fanatiek dat het naar de Europese rechter wil stappen.

Het grootste bezwaar van de milieubeweging is dat nieuwe gas- en kerncentrales, gefinancierd met steun van Brussel, een rem zetten op de ontwikkeling van écht schone bronnen als zon en wind. ,,Europa ondermijnt zijn eigen klimaatdoelen, werkt noodzakelijke groene investeringen in Midden- en Oost-Europa tegen en zet de geloofwaardigheid van de hele Europese Green Deal op het spel”, aldus de milieubeweging.

Eerder liet ook GroenLinks--Europarlementariër Bas Eickhout zich al kritisch uit. ,,Als de Commissie gas- en kernenergie formeel als groen beschouwt, kunnen we ‘Parijs’ op onze buik schrijven”, aldus Eickhout, doelend op de in Parijs gemaakte klimaatafspraak de temperatuurstijging tot anderhalve graad te beperken.

In hoeverre de Commissie als college heeft besloten over de nieuwe status van gas en kernenergie is onduidelijk. Het onderwerp stond op de agenda voor de laatste collegevergadering van 2021 op 22 december, maar is toen zonder discussie weer afgevoerd. Een Commissiewoordvoerder zei dat er nog wel dat jaar een besluit zou vallen.

Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en Klimaatcommissaris Frans Timmermans waren al eerder gewonnen voor het groene stempel voor gas en kernenergie. ,,Europa heeft naast zon en wind een stabiele bron nodig, nucleair, en voor de overgangsperiode gas”, aldus Von der Leyen al in oktober, kort na een Europese top waarop ze ook weer door Macron onder druk was gezet.

En Timmermans, kort voor Kerst: ,,Ik denk dat we een manier moeten vinden om te erkennen dat deze twee bronnen een rol spelen in de transitieperiode.”

De kans dat tegenstanders in de Europese raad een gekwalificeerde meerderheid op de been krijgen om het Commissiestandpunt nog te veranderen, is volgens ingewijden klein. Daarvoor zijn 15 lidstaten nodig die samen 65 procent van de Europese bevolking vertegenwoordigen. De kans op een afwijzende meerderheid in het Europese Parlement zou iets groter zijn.

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: