Mossad runt jarenlang nep-duikschool voor smokkelen Ethiopische Joden

'Arous' was een vakantiedorp aan de Rode Zee in Soedan, een idyllische plek waar je geweldig kon duiken. In de jaren '80 werden duizenden reclamefolders over Arous verspreid onder Europese reisbureaus. Honderden vakantiegangers maakten de avontuurlijke tocht door de woestijn naar het afgelegen dorpje en laafden zich aan zon, zee, strand en goede wijn. Het gastenboek stond vol lovende recensies. Maar niemand wist dat Arous werd gesticht en bestuurd door spionnen van de Israëlische inlichtingendienst Mossad. 

Het doel van de operatie was de evacuatie naar Israël van duizenden Ethiopische Joden uit vluchtelingenkampen in Soedan. Zij waren op de vlucht voor oorlog en hongersnood. De toenmalige Israëlische premier Menachem Begin, die zelf tijdens de Tweede Wereldoorlog voor de nazi's uit Europa was gevlucht, gaf de Mossad opdracht een reddingsoperatie op touw te zetten.

,,De evacuaties moesten over zee, dus een paar van ons gingen stranden in Soedan bekijken," vertelde een van de betrokken Mossad-agenten tegen de BBC. ,,Toen we in Arous kwamen voelde het als een geschenk uit de hemel. We dachten: als we hier een duikresort beginnen hebben we een reden om in Soedan te blijven en de kust te verkennen." De agenten gebruikten valse paspoorten en deden zich voor als werknemers van een Zwitserse reisorganisatie. Op dat moment was Arous niet meer dan een paar vakantiebungalows, zonder water, elektriciteit of toegang tot een weg. De spionnen betaalden omgerekend 276.000 euro aan de Soedanese autoriteiten om het dorpje drie jaar te mogen exploiteren.

Met uit Israël gesmokkelde apparatuur werd Arous binnen een jaar omgetoverd tot een vakantieparadijs. De Israëliërs boden cursussen windsurfen aan, een tot dan onbekende sport in Soedan. Andere spionnen deden zich voor als duikinstructeur. Voor de dagelijkse werkzaamheden werd lokaal personeel ingehuurd. De Soedanese koks, schoonmakers en chauffeurs hadden geen flauw idee dat hun bazen Israëlische spionnen waren. Alleen de kamer met duikapparatuur bleef altijd gesloten. Daar stonden de radio's waarmee de spionnen contact hielden met de Mossad in Tel Aviv. 

Terwijl de spionnen overdag hun gasten vermaakten, trokken ze er 's avonds regelmatig op uit, naar eigen zeggen voor afspraakjes met Zweedse verpleegsters van een lokaal ziekenhuis. Soms bleven ze dagen weg. In werkelijkheid pikten ze dan tientallen Ethiopische Joden op uit de Soedanese vluchtelingenkampen en reden met hen 800 kilometer door de woestijn, een tocht vol gevaren. Op een strand niet ver van Arous werden de vluchtelingen in het holst van de nacht door Israëlische commando's opgepikt en naar een voor de kust gelegen marineschip geëvacueerd. Vervolgens gingen ze over de Rode Zee verder naar Israël.

De operatie was uiterst riskant. Israël en Soedan, een overwegend islamitisch land, onderhouden geen diplomatieke relaties. Ontdekking zou vrijwel zeker leiden tot openbare executies van de spionnen op een plein in de hoofdstad Khartoum. ,,De operatie was een staatsgeheim. Zelfs mijn familie wist van niets," zegt Gad Shimron, een van de Mossad-agenten die in Arous werkte en zijn ervaringen in een boek beschreef. In 1982 - twee jaar na de start van de operatie - ging het bijna mis. Soedanese soldaten ontdekten een evacuatie en schoten op de bootjes. De vluchtelingen wisten te ontkomen. Vanaf dat moment werden de evacuaties met vliegtuigen uitgevoerd.

Ondertussen was Arous een doorslaand succes geworden. Egyptische en Britse soldaten, maar ook buitenlandse diplomaten en zelfs Soedanese hoogwaardigheidsbekleders vierden er vakantie. Van de winst werden nieuwe boten en trucks voor de evacuaties gekocht. ,,Vergeleken met de rest van Soedan boden wij een Hilton-achtige luxe," zegt Shimron. ,,Het zag er uit als een plek uit de Verhalen van Duizend-en-een-nacht. Het was ongelooflijk." 

In 1984 verslechterde de situatie in Soedan en Ethiopië en werden de evacuaties naar Israël opgevoerd. Het volgende jaar pleegde het Soedanese leger een staatsgreep en opende de jacht op 'buitenlandse agenten'. De Mossad gaf haar agenten opdracht Arous direct te verlaten. De toeristen die er op dat moment vakantie vierden waren plots alleen in de woestijn. Alle duik-en windsurfinstructeurs waren vertrokken. In totaal werden bijna 18.000 Ethiopische Joden in verschillende clandestine operaties naar Israël geëvacueerd. De operatie in Arous wordt nu in Hollywood verfilmd. 'Red Sea Diving Resort', met in de hoofdrollen Chris Evans en Ben Kingsley verschijnt later dit jaar.