Ontbossing Amazone hoogste in 15 jaar, regering-Bolsonaro hield cijfers achter

Dat blijkt uit cijfers van het Braziliaanse ruimteonderzoeksinstituut INPE, dat de ontbossing in de Amazone met satellieten monitort. Gedurende het bewind van de Braziliaanse president Jair Bolsonaro is de ontbossing nu drie jaar achtereen toegenomen. Het is voor het eerst in 20 jaar dat dat gebeurt.

Volgens de cijfers van INPE is tussen augustus 2020 en juli 2021 13.235 vierkante kilometer van het regenwoud verdwenen. Dat was de grootste strook sinds tussen 2005 en 2006 14.286 vierkante kilometer werd gekapt.

Het ontbossingsrecord van de laatste vijftien jaar is in tegenspraak met recente beloftes van de regering-Bolsonaro, die de afgelopen tijd pogingen heeft gedaan om een betrouwbaar milieu-imago te schetsen. Tijdens de recente VN-klimaattop COP26 in Glasgow beloofde de Braziliaanse regering nog om de illegale houtkap in de Amazone in 2028 tot nul terug te brengen, twee jaar eerder dan de aanvankelijke belofte van 2030. 

Die reductie tot nul zou moeten verlopen via 15 procent minder illegale ontbossing in 2024, 40 procent in 2025 en 2026 en 50 procent in 2027. In de aanloop naar de top had de Braziliaanse regering nog gesuggereerd dat ze geleidelijk de ontbossing in het Amazonegebied onder controle krijgt.

De cijfers die donderdag werden gepubliceerd, waren al voor de klimaattop in Glasgow bekend bij de Braziliaanse regering. Die koos er echter voor om ze niet tijdens de top bekend te maken om er geen lastige vragen over te krijgen. Journalisten die er tijdens COP26 naar informeerden bij de Braziliaanse delegatie, kregen te horen dat de cijfers van monitoringssysteem Prodes van het ruimteagentschap nog niet compleet waren. ,,Dat is een leugen!”, liet de vakvereniging van wetenschappelijk en technologisch overheidspersoneel in de ruimtevaartsector (SindCT) weten in een verklaring.

Minister van Milieu Joaquim Pereira Leite zei dat hij de cijfers donderdag voor het eerst zag. ,,Ze bewijzen dat ontbossing nog steeds een uitdaging is voor ons en dat we krachtiger moeten optreden tegen illegaal kappen”, aldus de minister.

Mauricio Voivodic, hoofd van het Wereldnatuurfonds in Brazilië, zei dat de cijfers ‘het echte Brazilië dat de regering van president Jair Bolsonaro probeert te verbergen met denkbeeldige acties en pogingen tot greenwashing in het buitenland’ blootleggen. ,,Wat de realiteit laat zien”, zei hij, ,,is dat de regering van Bolsonaro de vernietiging van het Amazoneregenwoud heeft versneld.”

Voordat Jair Bolsonaro, een fervent voorstander van de economische ontwikkeling van de Amazone, op 1 januari 2019 aantrad als president van Brazilië, was er nimmer een jaar waarin meer dan 10.000 vierkante kilometer van het regenwoud werd gekapt. Tussen 2009 en 2018 was het gemiddelde 6.500 vierkante kilometer per jaar. Sindsdien is het jaarlijkse gemiddelde opgelopen tot 11.405 vierkante kilometer.

,,Het is een schande. Het is een misdaad”, aldus Márcio Astrini, secretaris van het Braziliaanse Klimaatobservatorium, een netwerk van milieugroeperingen. ,,We zien hoe de Amazone vernietigd wordt door een regering die van milieuvernietiging zijn beleid heeft gemaakt.”

Bolsonaro heeft wereldwijde verontwaardiging over de vermeende vernietiging van het regenwoud altijd gebagatelliseerd. Zijn regering heeft federale milieubeschermingsinstanties grotendeels ontmanteld en wetgeving gesteund die landbescherming versoepelt en illegale houtkap stimuleert. 

De voormalige legerkapitein Bolsonaro pleit onder andere voor meer mijnbouw en commerciële landbouw in beschermde gebieden van de Amazone. Deze week zei hij op een conferentie in de Verenigde Arabische Emiraten nog tegen potentiële investeerders dat de kritiek op Brazilië vanwege de ontbossing oneerlijk is en dat het grootste deel van het Amazonegebied ongerept blijft.