Schutter bloedbad Buffalo kreeg tijdens pandemie hekel aan zwarte mensen: ‘Racistische daad’

De vermoedelijke schutter is de 18-jarige Payton Gendron uit Conklin (New York), ongeveer 320 kilometer ten zuidoosten van Buffalo. Gekleed in een camouflagepak, helm en een kogelwerend vest opende hij zaterdag rond 14.30 uur bij Tops Friendly Markets met een semi-automatisch wapen het vuur.

Op de parkeerplaats kwamen drie mensen om het leven. Binnen schoot hij nog eens zeven bezoekers dood. Drie mensen raakten gewond. Elf van de dertien mensen die zijn neergeschoten zijn zwarte Amerikanen.

Gendron had een camera bij zich en zond de beelden via een livestream uit op het platform Twitch. De livestream werd binnen twee minuten verwijderd.

Op de beelden, die in bezit zijn van nieuwszender CNN, is te zien dat Gendron de parkeerplaats van de Tops-winkel oprijdt. Hij is in de achteruitkijkspiegel te zien met een helm op. ,,Ik moet er gewoon voor gaan”, zegt hij, terwijl naar de ingang rijdt, terwijl mensen op de parkeerplaats lopen.

Volgens Amerikaanse media verspreidde Gendron voorafgaand aan de moordpartij een manifest waarin hij zichzelf omschrijft als een fascist, witte supremacist en antisemiet. Hij vertelt 'geradicaliseerd' te zijn toen hij zich verveelde in het begin van de coronapandemie.

Bij zijn 'onderzoek' op internet stuitte hij op de lage geboortecijfers van de witte bevolking wereldwijd. Hij vreesde een ‘crisis’ die ‘uiteindelijk zal resulteren in de volledige raciale en culturele vervanging van het Europese volk’.

Gendron schrijft in zijn manifest dat hij zijn daad sinds januari voorbereidde, maar daarvoor al munitie had gekocht. Tot in detail beschrijft hij hoe de dag zou verlopen. Hoe hij ‘corned beef’ als ontbijt zou nemen, naar de supermarkt zou rijden en de schietpartij zou livestreamen. Volgens The New York Post koos hij deze supermarkt omdat de wijk ‘het hoogste zwarte bevolkingspercentage' heeft. 

Gendron verheerlijkt bovendien andere andere racistisch gemotiveerde moorden. Zo schrijft hij dat hij het 'grotendeels eens' is met de man die in maart 2019 in een moskee in Nieuw-Zeeland 51 mensen doodschoot.

Gendron ziet het bloedbad in Buffalo als onderdeel van de Great Replacement, een racistische theorie die populair is onder witte supremacists en extreemrechts.

Sommige media melden dat Gendron op zijn wapen het N-woord had geschreven en het cijfer ‘14'. Dat laatste verwijst naar een onder witte supremacists populaire slogan bestaande uit veertien woorden: 'We moeten het bestaan van ons volk en een toekomst voor blanke kinderen veiligstellen.’

De FBI spreekt van een racistisch gemotiveerde haatmisdaad. Gendron wordt aangeklaagd voor moord. Hij pleit zelf onschuldig, zo laat zijn advocaat weten. Volgens de gouverneur van New York, Kathy Hochul, is Gendron een rechtsextremist. Ze noemt het bloedbad ‘een terreurdaad’ en sprak de wens uit dat de verdachte voor de rest zijn leven in de gevangenis moet zitten.

Gezien het eerste bewijsmateriaal beschouwen de lokale politie en de FBI de schietpartij als een ‘racistische daad'. Dat maakten zijn rond 19.00 uur Nederlandse tijd bekend tijdens een persconferentie over de stand van zaken in het onderzoek. Naast het onderzoek op de plekken van de schietpartij en de woning van de schutter, richten de onderzoekers zich ook voor een groot deel op de sociale media, de platforms waarop Gendron zijn uitingen deed.

Ook werd bekend dat de 18-jarige Amerikaan vorig jaar al in beeld kwam van de autoriteiten, zo schrijft persbureau AP. Hij, op dat moment 17 jaar, dreigde toen met een schietpartij op de Susquehanna middelbare school in Harrisburg, Pennsylvania. De jongen werd toen aangehouden en naar een ziekenhuis gebracht voor een psychisch onderzoek, maar daarna weer vrijgelaten. Hij werd niet beschuldigd van een misdrijf. De politie zei nooit inlichtingen te hebben ontvangen van de FBI of de staat New York over Gendron.

Hij zit nu vast in een cel, afgezonderd van andere gevangenen en wordt voortdurend in de gaten gehouden omdat men bang is dat hij zelfmoord wil plegen. Ook zijn ouders zijn inmiddels verhoord.

Gendron is de oudste van vier kinderen. Een buurvrouw vertelt dat de familie vorig jaar nog een groot feest in de tuin gaf om te vieren dat Gendron zijn diploma op de middelbare school had gehaald. ,,Ze hebben een heel leuk gezin'', zegt ze in de media. ,,Het lijken gewone mensen. Ik had in een miljoen jaar niet gedacht dat iemand uit deze buurt naar Buffalo zou rijden om een racistisch gemotiveerde schietpartij uit te voeren.''

Inmiddels wordt ook meer bekend over de slachtoffers. Een van hen is de beveiliger van de supermarkt, Aaron Salter Jr., een gepensioneerde agent die sinds vier jaar in de winkel werkte. Hij probeerde Gendron neer te schieten, maar zijn pogingen waren tevergeefs vanwege het kogelwerende vest van de schutter. Daarop werd Salter doodgeschoten. ,,Ik ben er zeker van dat hij vandaag enkele levens heeft gered'', zegt zijn zoon tegen The Daily Beast. ,,Hij is een held.''

Een ander slachtoffer is de 86-jarige Ruth Whitfield, die op dat moment haar weekendboodschappen deed. Een van haar vier kinderen is Garner Whitfield, de voormalige brandweercommandant  van de stad. Hij vertelt dat ze een toegewijde moeder was, die alles deed voor haar gezin. ,,Ze was een zegen voor ons allemaal. Ze hield van God en leerde ons hetzelfde te doen'', zegt Whitfield tegen The Buffalo News.

Haar 88-jarige man verblijft in een verzorgingshuis. ,,Ze ging er elke dag heen. Ze zorgde voor onze vader zoals ze haar hele huwelijksleven had gedaan. Ze bracht hem schone kleren, knipte zijn nagels, schoor hem, knipte zijn haar. Ze deed alles.”

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: