VN-topman wast Europa de oren: ‘Xenofoob gedrag, muren en prikkeldraad en mensen gedumpt op zee’

Grandi, VN Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen, noemde het beeld van Europa op vluchtelingengebied ‘gemengd’. Het merendeel van de lidstaten wil zijn internationale verplichtingen nakomen, zo erkende hij, maar een kleine groep houdt al jaren een nieuw en effectiever asielbeleid tegen. ,,Sta hen een race naar de bodem niet toe”, aldus Grandi, die met zijn korte speech een luid applaus van het Parlement oogstte.

Meteen daarna viel onder meer D66-Europarlementariër Sophie in ’t Veld hem bij. Ze wees op buurlanden van Syrië die miljoenen vluchtelingen opvangen. ,,Wij beginnen al te hyperventileren als er een paar duizend aan de grens staan. En betalen aan onze zuidgrens Libische milities om het vuile werk op te knappen.” De Italiaanse socialiste Simona Bonafè: ,,Het is de Raad (van lidstaten) die besluiten tegenhoudt.‘’

Grandi waarschuwde dat het eind nog niet in zicht is. Hij voorspelde een humanitaire ramp in Afghanistan, die een deel van de 39 miljoen inwoners ertoe zal brengen te vluchten, ook naar Europa. Hij riep de EU ook op te investeren in vredesoverleg in Ethiopië, om een uittocht daar tegen te gaan. En veel Syriërs willen graag terug, zodra hun land veilig is.

Grandi ging ook kort in op de situatie aan de Pools-Belarussische grens. Hij veroordeelde scherp de door de staats gestuurde mensenhandel. De internationale gemeenschap, zei hij, moet daar onmiddellijke toegang eisen voor humanitaire hulp. Vluchtelingen die daar nu vastzitten, moeten ook de kans krijgen asiel aan te vragen.

In een aansluitend debat zei VN-Buitenlandchef Josep Borrell dat Brussel erin is geslaagd de reguliere vluchten tussen Bagdad en Minsk op te schorten. Maar Belarus gebruikt nu luchthavens vlakbij vluchtelingenkampen in bijvoorbeeld Jordanië en Libanon. Ook van elders vertrekken vliegtuigen met soms 400 mensen tegelijk die gepaaid zijn met vakantiebeloften en een vrije doorgang naar Europa.

,,Schokkende beelden van de Pools-Belarussische grens zoals we al hebben gezien, zullen we nog vaker zien‘’, aldus Borrell. ,,Maar die mogen ons niet afleiden van de onderliggende oorzaak in Belarus zelf, waar sinds augustus 35.000 mensen zijn gearresteerd, 270 ngo’s zijn ontbonden en oppositieleden en journalisten na een proces achter gesloten deuren tot jarenlange celstraffen zijn veroordeeld.”

Borrel en de EU-ministers van Buitenlandse Zaken praten maandag over nieuwe sancties tegen Belarus.