Herdenkingskruis gebroeders Looymans in Budel-Dorplein krijgt een nieuwe ereplaats

Op ‘Dolle Dinsdag’, 5 september 1944, de dag dat NSB’ers en Duitsers massaal op de vlucht sloegen na geruchten over de snelle opmars van de geallieerden, werden in Budel-Dorplein ook vier andere verzetsstrijders door de Duitse SS vermoord. Theo Stevens, Antoon van der Putten, Jan Zandvliet en Kees Kappers hadden die ochtend in de Budelerbergen, in de zandverstuivingen bij de zinkfabriek, een trein met SS’ers laten ontsporen. Nadat hun locatie door NSB’ers was verraden, werd het viertal vermoord bij het Ringselven in Dorplein. Martin en Leo Looijmans werden vlak bij de ontspoorde trein omgebracht.

De ondergedoken broers waren weliswaar betrokken bij het verzet, maar niet bij de sabotage van de trein. Op Dolle Dinsdag verlieten ze hun onderduiklocatie. Bij de komst van de SS’ers zochten zij een schuilplaats in een ander gedeelte van de Peel. Op de terugweg vielen ze in handen van achtergebleven SS’ers. Die brachten hen naar de ontspoorde trein, waar later hun verminkte lichamen zijn gevonden.

Op het terrein van zinksmelter Nyrstar herinnert een kruis van Amerikaans grenenhout aan de moordpartij. Als een eerbetoon aan de andere vier verzetsstrijders werden bij het Ringselven vier herinneringsbomen geplant. De ‘Zes van Dorplein’ kregen na de oorlog een eregraf bij de kerk in Dorplein. 

Door familieleden en vertegenwoordigers van de zinkfabriek wordt bij het herdenkingskruis al decennialang op 4 mei om klokslag 11.00 uur stilgestaan bij de moord op Leo en Martin Looymans. Dinsdag gebeurde dit voor het laatst op het industrieterrein.

Het gedenkteken verhuist binnenkort naar het Heilig Hart Park in Dorplein. Het terrein, dat ligt aan de Fabrieksstraat en Hoofdstraat, onderging twee jaar geleden een flinke opknapbeurt met de intentie om een gedeelte openbaar toegankelijk te maken.

,,De plannen voor de verhuizing van het herdenkingskruis zijn een paar jaar geleden ontstaan vanwege de op dat moment verwachte komst van Metalot”, zegt Paul Coenegracht van Nyrstar. ,,Door de saneringswerkzaamheden in het gebied is het gedenkteken inmiddels een beetje ondergesneeuwd”, vult general manager Henk Leendertse aan. Daarmee verwijst hij naar het omliggende terrein dat is opgehoogd. Hierdoor is het gedenkteken in een put komen te liggen. 

Na de verplaatsing is het kruis openbaar toegankelijk. Coenegracht: ,,Om dit mogelijk te maken hebben we de samenwerking gezocht met de gemeente Cranendonck, heemkundekring,  Wapenbroeders afdeling Cranendonck en dorpsplatform Dorplein Uniek.”

,,Op de nieuwe ereplaats wordt het hele verhaal straks samengebracht”, vertelt René Vos, voorzitter van de Wapenbroeders afdeling Cranendonck. Het herdenkingskruis wordt onderdeel van een groter geheel, waarin ook het nieuwe gedenkteken is opgenomen dat door Noud Looymans is gemaakt. Hij is een neef van de gebroeders Looymans. Hun tragische dood heeft nog altijd een grote impact op de familie. Looymans. ,,Mijn vader heeft er bijvoorbeeld nooit over gepraat. In de loop der jaren slijt het wel een beetje, maar door de werkzaamheden aan het gedenkteken kwam er veel weer boven.”

Op 5 september vindt de opening plaats van de nieuwe ereplaats en het Heilig Hart Park.