Fotograaf Willem van den Hoed: Tussen monnik en kunstenaar

Halverwege het gesprek noemt hij het 'een kraaiennest'. En raker kan het niet worden getypeerd. Hoog in wolkenkrabbers huurt hij hotelkamers voor twee of drie dagen en doet daar zijn werk. Dat wat hij het liefste doet: foto's maken. Bij voorkeur van metropolen. In Azië als het even kan. Bezien vanaf de tachtigste of negentigste verdieping. Dan heb je - als smog of wolken geen spelbrekers zijn - een adembenemend uitzicht. En dat alles zie je terug in de enorme foto's van Willem van den Hoed. Je wordt overweldigd door het schijnbaar eindeloos stedelijke landschap van Seoul, het nachtelijke Tokyo of het waterrijke Bangkok. Maar er is meer. Van den Hoed (Hoogeloon, 1965) houdt heel erg van stedenbouw en architectuur. Nu uitsluitend om er foto's van te maken, niet om zelf te bouwen. Dat deed hij vroeger; opgeleid als architect aan de TU in Delft heeft hij menig huis getekend en gemaakt. Maar hij werd gek van de procedures, vergunningen en andere regeltroep die tegenwoordig aan dat vak hangen. En deed die deur dus resoluut dicht. Dat was in 2003.

De voormalig architect ging reizen, kwam terecht in Azië, Seoul om precies te zijn. Daar bleef hij vier jaar. En ging er foto's maken. Op een heel speciale manier. Hij huurt steevast hotelkamers, omdat hij daar redelijk comfortabel - want warm en droog - gedurende langere tijd het uitzicht kan vastleggen met zijn camera en fikse telelens. Op een stevig statief. Van den Hoed heeft namelijk een paar dagen nodig om zijn werk te doen.Hij maakt honderden foto's van wat hij waarneemt door het raam, in sommige gevallen zelfs duizenden foto's van de omgeving die hij waarneemt en waarbij de kozijnen, gordijnen en de vensterbank als 'lijst' worden gebruikt.

Wat hij dus doet is zijn camera richten op een huisje ver onder hem en: klik. De camera een paar millimeter naar rechts, weer scherpstellen en: klik. En zo dus dat hele uitzicht rond. Vandaar die twee en soms drie of vier dagen voor een foto. Of beter: een stapeltje harddrive's met enorm veel geheugen stampvol data, terug naar Nederland. En dan begint wederom een monnikenklus. Want met Photoshop - 'dat ken ik inmiddels als mijn broekzak'- plakt de kunstenaar alle deeltjes op de door hem gewenste manier aan elkaar. Dat duurt gemiddeld een maand: ,,Daarom ook dat ik van die grote kunstwerken niet meer dan zeven of acht per jaar kan maken."

Photoshop kent hij inmiddels zó goed dat de 'naden' tussen de ontelbare fotootjes niet te zien zijn. Die kennis zet Van den Hoed ook in om bepaalde zaken aan te passen. Een bed dat verkeerd staat en daardoor de compositie om zeep helpt? Dan draaien we dat toch eventjes negentig graden... En als een stukje Parijs er beter uitziet met sneeuw op de daken, dan máákt hij sneeuw, met ein-de-loos geduld, tot en met de vlokjes aan toe. Net als een schilder met verf en kwast, maar dan met een muis en computer.

Die perfectie gaat soms heel ver. Voor de foto Scarlett's Room bijvoorbeeld, die hij maakt in 2010, huurde Van den Hoed dezelfde kamer als waarin de actrice Scarlett Johansson een prachtige scène speelt in de film Lost in translation. De actrice, gekleed in een overhemd, zit in de vensterbank en kijkt wat weemoedig uit over een kil Tokyo. Van den Hoed huurde dezelfde kamer van het Park Hyatt hotel in de Japanse hoofdstad en maakte zijn honderden foto's, met de bewuste vensterbank nadrukkelijk in beeld. Van den Hoed: ,,Eenmaal thuis bekeek ik de beelden en zag toen dat er iets niet klopte in het perspectief. Ik ben verder kijken en vergelijken en toen bleek dat ik niet op de 48e, maar op de 49e verdieping had gefotografeerd, in de verkeerde kamer dus." Stilte. En dan: ,,Wat moet je vervolgens doen? Zo'n kamer kost toch snel zo'n 3.000 euro per nacht hè... Maar je weet dat het niet klopt. En dan zit er maar een ding op. Precies: teruggaan en opnieuw aan het werk. Op de goede verdieping. Dat heb ik dus gedaan." Perfectie.

Tekst gaat verder onder de foto.

Van den Hoed kan fijn uitleggen waarom dingen lopen zoals ze lopen. Gevraagd naar zijn eerste herinnering aan fotografie, diept hij een hilarisch verhaal op. ,,Mijn vader had mij een fotocamera cadeau gedaan en een rolletje film. Want ik mocht als jong menneke met mijn moeder een paar dagen op reis, naar Parijs. Weet je wat ik had gefotografeerd? Allemaal stoeptegels. Dat vond ik prachtig, maar mijn vader was boos! Die had natuurlijk foto's verwacht van zijn vrouw voor de Eiffeltoren of zo; kwam zijn zoon terug met trottoirs.... Die liefde voor structuur en detail zat er dus al vroeg in. Dat begreep ik toen nog niet, maar nu wel. Aan dat soort gevoelens moet je gehoor geven, dat is belangrijk."

Hij houdt niet van de natuur - 'ik ben een bouwer'- fotografeert nauwelijks mensen, maar kan wel buitengewoon enthousiast worden van de haartjes in de tatami-matten, liggend in de kamer in de Japanse stad Yanagawa en waar hij een indringende, zeer verstilde foto van heeft gemaakt. Dat 'bouwer' slaat op het assembleren en componeren van de honderden foto's; de architectuur heeft hij echt definitief achter zich gelaten. Ofschoon hij één keer, al weer even geleden, een huis voor een bevriend echtpaar heeft getekend. ,,Zij zeiden dat ze heel graag tussen mijn getekende lijnen wilde wonen. Ja, jeetje, zeg daar maar eens nee tegen." Tekeningen maakt hij nog wel, blaadjes en schetsboekjes vol; ook alle hotel-composities worden eerst door hem geschetst. Groter dan A4 zijn die tekeningen en schetsjes niet: ,,Met tekenen kan ik grotere formaten niet aan, met fotograferen lukt dat wel."

'Home', Willem van den Hoed, Galerie Piet Hein Eek. Halvemaanstraat 30, Eindhoven. Open: ma t/m za van 10-18 uur, zo van 12-18 uur. Tot 25 juni. Catalogus.