Francien van de Ven droomt over zorghuizen met open deuren: 'Sluit mensen met dementie niet op’

Van de Ven zou heel graag een maatschappelijke discussie op gang willen brengen en niet alleen omdat het morgen toevallig Wereld Alzheimer Dag is. Dat wonen in een zorgcentrum niet automatisch betekent dat je binnen gesloten wordt, louter omdat je dementie hebt. 

,,Er wordt vaak gedacht dat mensen die in een rolstoel het niet erg vinden om te worden opgesloten, maar hoezo is dat? Echt, de meeste mensen willen niet achter een gesloten deur zitten en dat geldt net zo goed voor mensen met dementie", zegt ze. ,,Ik krijg wel eens reacties op mijn Facebook-pagina van mensen die zeggen: ‘dan lopen ze weg en gaan ze gekke dingen doen’! Maar als mensen met dementie in staat waren tot gekke dingen, zouden ze zichzelf dan laten opsluiten?”

Op haar werk, Zorgboerderij Grootenhout in Mariahout, doet ze eigenlijk nu in het groot wat ze indertijd voor de vader van haar partner deed. Hier werkt ze dagelijks met mensen met dementie. En hoewel het onderwerp nauw verweven is met haar huidige beroep (in een vorig leven werkte ze bij de bank), spreekt ze nu graag op persoonlijke titel. 

Ze wijst naar de voordeur van een van de huizen op Grootenhout. ,,Hier lopen de meeste bewoners naar de deur toe, checken of -ie open kan en lopen terug. Ze willen gewoon weten dat ze weg kunnen, maar wij verwarren dat vaak met: ‘zie je wel, ze willen weglopen!’. Natuurlijk gebeurt het hier ook wel eens, dat een bewoner wél een eind gaat wandelen. Maar dan zorgen we dat zo iemand met GPS kunnen traceren en halen we die op.”

Volgens haar zouden zorghuizen standaard een opendeurenbeleid moeten hanteren, tenzij het niet anders kan. Ze verwijst daarbij naar de Wet Zorg en Dwang. Deze wet geldt sinds 1 januari van dit jaar en moet  voorkomen dat mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening,  zoals dementie, onvrijwillige zorg krijgen. Dat kan in de vorm van onder meer medicatie, beperken van bewegingsvrijheid of insluiten zijn, zo legt het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport uit. 

,,Als iemand zich verzet, dan moet een stappenplan worden gevolgd. Maar dat gebeurt eigenlijk zelden. Via mijn site krijg ik hierover steeds meer telefoontjes van familieleden, die vol vragen zitten hierover.” Van de Ven verwijst dan naar de lijst die zij bijhoudt van huizen die alleen nog bij uitzondering werken met vrijheidsbeperkende maatregelen. ,,Daar staan nu 191 zorghuizen op met een opendeuren-beleid. Van de 2500 die we in Nederland hebben.”

Het moeten er veel meer worden, wat Van de Ven betreft. Ze wordt in haar pleidooi gesteund door stichting Alzheimer Nederland. ,,Alle huizen zouden in tien jaar open deuren moeten hebben, net als in Duitsland”, laat een woordvoerder weten. 

Van de Ven: ,,Waarom ze er hier wel zijn en in Duitsland niet? Ik denk dat het angst is. We hebben momenteel 250.000 mensen met dementie in Nederland, waarvan 70 procent thuis woont. De rest - naar schatting 75.000 mensen - zit in een zorghuis. De groep mensen met dementie zal alleen maar groeien. We zullen daar aan moeten leren wennen.”