Bijzondere aankoop Noordbrabants Museum: wapenborden van ridders van de Orde van het Gulden Vlies

 ,,Geweldig dat deze zeldzame wapenborden voorgoed terug zijn in de stad waarvoor ze vele eeuwen geleden werden gemaakt”, zegt Charles de Mooij, directeur van Het Noordbrabants Museum. De twee aanwinsten, verworven met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Jheronimus Fonds) en Stichting Vrienden van Het Noordbrabants Museum, zijn vanaf nu te zien in de historische presentatie van Het Noordbrabants Museum, Het Verhaal van Brabant.

Volgens het Noordbrabants Museum werden de wapenborden gezien door Maximiliaan van Oostenrijk en Maria van Bourgondië, hun zoon Filips de Schone en door Jheronimus Bosch.

De wapenborden herinneren aan één van de hoogtepunten van de Brabantse geschiedenis: het in opdracht van Maximiliaan, aartshertog van Oostenrijk, in Den Bosch georganiseerde kapittel van de Orde van het Gulden Vlies. 

De komst van aartshertog Maximiliaan en zijn echtgenote Maria van Bourgondië in mei 1481 maakte Den Bosch  tot het feestelijke centrum van het Bourgondische rijk. Tijdens hun verblijf kwamen ridders van het Gulden Vlies, een hoge ridderorde bestaande uit de belangrijkste edellieden uit de Bourgondische gebieden, bijeen in de Sint-Jan voor een zogeheten kapittel.

In deze vergadering werd de politieke situatie besproken en werd onderzocht of de leden trouw waren gebleven aan de hertog. Speciaal voor het kapittel was het koorgestoelte van de Bossche Sint-Jan versierd met 27 decoratieve wapenborden, waarop de wapens van de leden van de ridderorde waren afgebeeld. De beschildering van de wapenborden was van de hand van Pierre Coustain, vervaardiger van decoratieve gelegenheidswerken voor het Bourgondische hof in de tweede helft van de vijftiende eeuw. 

Na de Bataafse omwenteling werden de wapenborden uit het koor van de Sint-Jan verwijderd en in 1798 in het openbaar verkocht. Slechts vier ervan doorstonden de tand des tijds, waarvan twee al enige tijd te zien waren in Het verhaal van Brabant, de historische presentatie van Het Noordbrabants Museum. 

De nu door Het Noordbrabants Museum verworven wapenborden tonen de wapens van Jean IV de Melun, adviseur en kamerheer van Maria’s grootvader Filips de Goede, en Philippe de Croÿ, legeraanvoerder, adviseur en bestuurder in dienst van opeenvolgende Bourgondische hertogen. Deze twee borden kwamen – vermoedelijk uit de collectie Van den Bogaerde – via de familie De la Court in het bezit van de familie Van de Mortel op landgoed Baest; laatstgenoemde familie bleek bereid de wapenborden aan Het Noordbrabants Museum over te dragen.