Bewaking op afstand van cliënten in Deurne: risico of zegen?

Nul ernstige incidenten in dertig jaar bewaking op afstand van vijfhonderd tot zeshonderd cliënten met een verstandelijke beperking. Het is een mooie score die Wilbert de Groot kan overleggen. Hij is wijkmanager van Het Rijtven in Deurne en verantwoordelijk voor de zorgcentrale van ORO die cliënten op bijna alle locaties 24 uur per dag volgt. 

Dit systeem staat ter discussie nu blijkt dat bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) sinds 2013 zes ernstige incidenten zijn aangemeld vanuit instellingen in heel Nederland waarbij een sterfgeval viel te betreuren. ,,Dat is bij ons team, bewoners en familie niet als een bom ingeslagen, maar het heeft wel impact", erkent De Groot. ,,Ik snap ook dat het 'tussen de oren' lastig kan zijn om mensen die zorg nodig hebben alleen in een gebouw achter te laten." 

Dat zegt ook Jan Roelofs, verantwoordelijk bestuurder van ORO: ,,Soms vinden ouders van onze cliënten luisteren op afstand een vreemd idee. Maar als ze dan op onze centrale komen kijken, dan is iedereen gerust. Ik vind dit systeem een zegen. Veel beter dan zorgverleners rondes laten lopen, want dan hoor en zie je veel minder."

ORO, actief in de hele Peel, heeft al dertig jaar ervaring met het volgen van cliënten op afstand. Het begon ooit als een wand volgehangen met een soort babyfoons die  non-stop alle geluiden lieten horen uit volle slaapzalen. Daar zat dan een medewerker tegenover die uit die kakofonie moest zien op te maken waar zich een direct op te lossen probleem voordeed. Bij cliënten die aan epilepsie leden werden belletjes aan bed gebonden die rinkelden bij een aanval. 

Dat is nu wel anders. In de ruimte waar de zogenaamde 'zorgcentralisten' anno 2017 hun werk doen bij de receptie van Het Rijtven, heerst een weldadige rust. Op drie beeldschermen kunnen zij alle informatie volgen. Signalen komen binnen als er iets aan de hand is. 

Bij de cliënten zijn, al naar gelang de behoefte, sensoren en camera's geïnstalleerd in de eigen slaapkamer, soms ook in de badkamer en huiskamer. Bewoners die dat aankunnen mogen zelf contact leggen via een drukknop aan de muur, in een halsketting of op een horloge. Op afstand zijn ook, als dat nodig is, hartslag en zuurstofgehalte in het bloed uit te lezen. 

Er wordt weliswaar veel techniek toegepast, afkomstig van het Nuenense bedrijf Mextal Viedome, dat zorginstellingen in heel Nederland als klant heeft. Maar het gaat vooral om de mensen, benadrukt De Groot. ,,We voeren met elke nieuwe cliënt een intakegesprek. Wat zijn de wensen, wat moeten we horen en zien? We zien dus ook niet alles. Het is hier dan ook geen intensive care, maar een huis. De cliënt staat centraal, de techniek moet antwoord geven op wensen en is daaraan ondergeschikt."

De cliënten kunnen dag en nacht worden bewaakt. Maar de nadruk ligt op de nacht. Dan zijn continue twee zorgcentralisten in touw die in geval van een calamiteit hulpverleners kunnen waarschuwen die op de diverse locaties nacht- of slaapdiensten draaien. Maar het doel is vooral een ongestoorde nachtrust, zegt De Groot. ,,Ons motto is: de nacht is om te slapen, om de dag ten volle te kunnen beleven."