Het lichaam als product in enerverende installatie Helmondse Alja R. Steinvag

Een stuk vlees aan een draadje, röntgenfoto’s, een soort kille laboratoriumopstelling, objecten die wel iets weg hebben van medische instrumenten en rare abcessen of implantaten. Het werk van de in Helmond gevestigde Ajla R. Steinvag (1975) ziet er niet altijd even aangenaam uit.

Als kunstenaar gaat Steinvag te werk als een onderzoeker. Ze ontleedt het menselijk lichaam tot op het bot en onderzoekt de sterfelijkheid op een bijna klinische wijze. Ze confronteert de kijker met de kwetsbaarheid en schoonheid van het menselijk lichaam en belicht de invloed van onze cultuur op ons lichaam.

Door plastische chirurgie wordt het lichaam tegelijkertijd vervolmaakt en verminkt, een antithese die vragen oproept over de maakbaarheid van de mens. Op precies deze vragen over de maakbaarheid van de mens schijnen vijf kunstenaars hun licht tijdens de tentoonstelling Positions #6: Bodywork die nu (online) te zien is in de oudbouw van het Van Abbemuseum in Eindhoven. Steinvag is een van deze vijf kunstenaars. Ze stelt haar installatie Interbody tentoon, waarmee ze de medische ethiek aan de kaak stelt.

Steinvag werd in Noorwegen geboren, een land dat door de Verenigde Naties meermaals is uitgeroepen tot het meest ontwikkelde land ter wereld. Nederland doet het ook niet slecht: het land staat op plaats zes in de wereldranglijst. Hebben deze rijkdom en vrijheid invloed op hoe maakbaar de mens zichzelf vindt? Staan mensen in rijkere landen verder van de natuur vandaan, omarmen ze makkelijker technologische ontwikkelingen en zijn ze hun lichaam gaan beschouwen als een cultuurproduct?

Met de confronterende installatie Interbody laat Steinvag zien hoe de mens het menselijk lichaam gebruikt als materiaal. Het lichaam is niet meer enkel een natuurlijk gegeven, maar een soort artificiële bouwsteen, een product.

De kijker ziet onder andere een soort laboratorium, klinisch wit, met beelden van vermoeide laboranten die uitgeteld tegen de muur leunen. Ze lijken hun werk opgegeven te hebben. Stukken ruggengraat en een tl-buis zijn aan de muren bevestigd. De installatie toont allerlei manieren waarop iets dat buiten het lichaam gemaakt is, het lichaam binnendringt. Denk aan transplantaties, protheses...

De markt voor donormateriaal groeit gestaag, er is een intensieve uitwisseling van producten van het menselijk lichaam ontstaan. Botten en weefsel zijn niet langer enkel biologisch materiaal, maar ook producten die op industriële schaal verhandeld worden tegen hoge prijzen. Tijdens Positions #6: Bodywork zet Steinvag met haar bijzondere installatie de zintuigen op scherp.