ABN Amro betaalt een boete van 480 miljoen euro omdat de bank de controle op mogelijke criminele geldstromen en terrorismefinanciering niet op orde had. Daarnaast heeft het Openbaar Ministerie besloten drie oud-bestuursleden, onder wie voormalig topman Gerrit Zalm, te vervolgen wegens witwassen.

Daarmee is ABN Amro de tweede bank, na ING, die een forse boete krijgt wegens falende controle op witwassen. ING was enkele jaren geleden zelfs 775 miljoen euro kwijt aan een schikking.

ABN Amro ging meermalen ernstig in de fout, volgens het OM. Zo kon een bedrijf, waarvan al bekend was dat het bij een grote corruptieaffaire was betrokken, ongehinderd zaken blijven doen bij de bank. En veroordeelde oplichters konden moeiteloos opnieuw een ABN-rekening openen en daarmee opnieuw frauderen.

In een ander geval kon een gokverslaafde boekhouder ruim vier miljoen van de rekening van zijn werkgever overmaken naar zijn eigen rekening en dat geld vergokken. De bank had niets in de gaten.

De gebrekkige controle speelt al sinds 2014. Op last van De Nederlandsche Bank (DNB), de toezichthouder op de banken, verbeterde ABN Amro de controle. Maar het was steeds te weinig en niet effectief.

Bij de miljoenen retailklanten, veelal mensen met een betaalrekening, stelde de risicoanalyse te weinig voor. Criminele klanten kregen daardoor onterecht het etiket ‘neutraal risico’ en werden daardoor maar oppervlakkig gecontroleerd. Dat gold ook voor de rijke klanten bij de Private Bank. ABN Amro controleerde niet altijd goed waar het vermogen vandaan kwam.

Banken hebben een poortwachtersfunctie om te voorkomen dat crimineel geld wordt witgewassen. De banken controleren daarom hun klanten. Daarbij wordt onder andere gekeken of klanten eerder veroordeeld zijn wegens criminele activiteiten of extra risico lopen op corruptie. Politici vallen daarom automatisch in een hogere risicocategorie. Risicovolle klanten kunnen ze weigeren, of aan extra strenge controles onderwerpen.

Daarnaast moet de bank de transacties van de klanten monitoren. Als iemand bijvoorbeeld veel contante stortingen doet moet de bank uitzoeken of dat in orde is. Een marktkoopman die op zaterdag een contante storting doet is minder verdacht dan een particulier die een paar ton komt storten in briefjes van 500 euro.

Inmiddels heeft ABN Amro al een paar duizend klanten de deur gewezen. Ook heeft de bank de controle verbeterd, onder meer door duizenden nieuwe controleurs aan te nemen. De bank investeert twee miljard euro in die verbetering.

Bekijk al onze belangrijkste nieuwsvideo's in deze playlist.