Overheid moet pensioen regelen

Dankzij het verzet van FNV Bondgenoten en AbvaKabo is voorlopig de stekker getrokken uit de onderhandelingen tussen de vakcentrales en de werkgevers over een pensioenakkoord. Dat was op het nippertje, want het leek erop alsof de vakcentrales bereid waren hun ziel te verkopen in ruil voor een pensioenstelsel dat die naam niet meer verdiende. Het pensioenakkoord leek in elkaar gezet te zijn door technocraten die geen idee meer hadden dat pensioeninkomens door gewone mensen worden genoten.

Het is goed dat de technocraten even zwijgen, maar moeten we wachten tot ze hun mond weer open gaan doen? Nee, de overheid moet ingrijpen. Het is wonderlijk dat er in het pensioenstelsel voortdurend herverdeling plaatsvindt tussen mensen met hoge versus lage inkomens en tussen jongeren en ouderen zonder dat de overheid daar veel invloed op heeft. Besluiten over inkomensherverdeling behoren tot de verantwoordelijkheid van de overheid, maar bij de herverdeling via pensioenen heeft de overheid nagenoeg het nakijken.

Pensioenbestuurders bepalen daar wat er met de inkomens van deelnemers gebeurt. Nu de nood aan de man is, de consequenties voor verschillende groepen dramatisch kunnen zijn en de sociale partners hebben laten zien dat ze er niet op een sociaal verantwoorde manier uit kunnen komen, is overheidsingrijpen noodzakelijk.

Als ik minister Kamp zou zijn, zou ik van ons pensioenstelsel een nationaal stelsel maken. De overheid bepaalt de structuur van het pensioenstelsel, zoals ze bijvoorbeeld ook doet met de zorgverzekering. Zij besluit ook of vermogensdalingen, zoals recent bij de fondsen, moeten worden goed gemaakt door premieverhogingen, het beperken van uitkeringsrechten van jongeren en/of ouderen, of dat de overheid zelf het stelsel zo nodig van een tijdelijke kapitaalinjectie voorziet.

Waarom zou het wel goed zijn als onze overheid de overheden van Griekenland, Ierland en Portugal te hulp schiet, maar niet als ze onze eigen in de problemen geraakte pensioenfondsen van extra geld voorziet? Ook de gedwongen winkelnering waarbij werknemers van Philips bijvoorbeeld gedwongen worden zich bij het pensioenfonds van Philips aan te sluiten, kan worden afgeschaft. Werkgevers en werknemers hoeven zich niet langer met het stelsel te bemoeien. Erkende pensioenverzekeraars kunnen het stelsel runnen, zoals de zorgverzekeraars dat bij de ziektekostenverzekering doen.

Werkgevers krijgen de mogelijkheid voor hun werknemers een collectieve verzekering af te sluiten, waar werknemers op basis van vrijwilligheid aan mee kunnen doen.

De AOW blijft de basis van het pensioeninkomen. Omdat mensen die (nagenoeg) geheel op de AOW aangewezen zijn, gemiddeld een lagere levensverwachting hebben dan mensen die een behoorlijk aanvullend pensioen opbouwen, wordt de AOW-leeftijd voor hen niet verhoogd.

Mensen met een goede aanvullende pensioenregeling kunnen ook op 65-jarige leeftijd met pensioen, maar alleen met een lager pensioeninkomen omdat hun aanvullende pensioen pas op 67- of 68-jarige leeftijd ingaat, maar ook met een lagere AOW.

Het is natuurlijk maar een eerste schets van een nationaal pensioenstelsel. Maar als minister Kamp interesse heeft, ben ik gaarne bereid een uitgewerkte schets voor hem te maken. Ik vrees dat hij daar geen enkele behoefte aan heeft.De hete aardappel van de pensioenproblematiek laat hij, liberaal ten slotte, maar liever op het bordje van de sociale partners liggen. Die kunnen die aardappel ook niet de baas, zoals inmiddels duidelijk is.

Maar, lichtpuntje, Kamp maakt deel uit van een minderheidskabinet en gezien de huidige verhoudingen in het parlement moet er een meerderheid te vinden zijn die bereid is steun te geven aan een nationaal pensioenstelsel dat zowel sociaal als houdbaar is. (Foto thinkstock)