Damon in Eindhoven blijft uitgeven aan de keukentafel

EINDHOVEN - Jos en Marleen van de Laar droegen hun uitgeverij Damon - grotendeels - over aan dochter Jenny en schoonzoon John van Gortel.

Een kleine uitgeverij overnemen, in dit digitale tijdperk? Eentje in ‘moeilijke’ filosofie nog wel? Toch stapten Jenny van de Laar (30) en John van Gortel (32) begin dit jaar vol overtuiging in uitgeverij Damon, specialist in filosofie, ethiek, theologie en politiek.

,,Filosofie is hip op het moment. Vooral onder 20- en 30-jarigen is er veel interesse voor”, zegt John. Het is een doelgroep die leest van papier. ,,Weinig mensen zullen een e-book over filosofie lezen. Je moet er echt voor gaan zitten. Juist jongeren doen dat. Ze zijn doodmoe van een hele dag achter een beeldscherm zitten turen. Onderzoeken laten ook zien dat de groei van e-books niet doorzet.”

De twee dertigers hebben de uitgeverij overgenomen van hun (schoon)ouders Jos (67) en Marleen (54) van de Laar. Een familiebedrijf, ontstaan uit het werk van theoloog Jos die als docent aan de Tilburgse hogeschool leraren opleidde voor de vakken levensbeschouwing en godsdienst. Samen met Marleen besloot hij in 1988 om eigen schoolboeken te gaan uitgeven. De naam Damon ontleenden ze aan een Griekse filosoof die staat voor vriendschap en solidariteit.

Om de risico’s te spreiden, voegden ze later tijdschriften, wetenschappelijke boeken en proefschriften toe aan de schoolboeken. Jos noemt het uitgeven van schoolboeken voor godsdienst en levensbeschouwing ‘een risicovol vak’. Het onderwijs in dit vak staat onder druk, onder invloed van politieke discussies en de voortgaande ontkerkelijking.

Jos spreekt nog wel de hoop uit dat als reactie op ‘een stuk verloedering in de maatschappij mensen opstaan die inzien dat er iets moet gebeuren aan ethiek en moraal’. Marleen: ,,En anders is het ook niet erg. We hebben er een heleboel lol van gehad. We hebben het op de kaart gezet, en misschien gaat het daar nu ook weer van af.”

Jos en Marleen zetten dit deel van de uitgeverij onder de naam Damon Educatie voort in Budel. ,,Waarom dit ook niet overgedragen? Ik heb niet het karakter om met pensioen te gaan. Ik heb dat een jaar geprobeerd en het is me niet gelukt” , getuigt Jos van zelfkennis.

De overdracht van het familiebedrijf heeft in hun geval het karakter van een afsplitsing. Jenny en John gaan verder met de wetenschappelijke uitgaven.

Tot een paar jaar geleden hadden ze niet gedacht dat ze in het familiebedrijf zouden stappen. ,,Er was één ding wat ik niet zou willen en dat was in de uitgeverij gaan werken. Dat is hopeloos mislukt”, lacht Jenny. Ze studeerde weliswaar filosofie, maar dan met de gedachte om daarna het bedrijfsleven in te gaan. Uiteindelijk lokte het uitgeversvak toch. ,,Aan de keukentafel is er altijd veel over gesproken. Ik kreeg steeds meer in de gaten wat de uitgeverij inhoudt. ”

Samen met haar partner in het bedrijf stappen, leek aanvankelijk helemaal niet aan de orde. ,,Met ouders die alleen maar met de zaak bezig zijn”. Maar ook John rolde er in. ,,Jenny nam manuscripten mee naar huis. Ik heb een achtergrond in de taalkunde. Ik kon het niet laten in manuscripten te gaan krassen bij spelfouten en verkeerde taalconstructies.”

Symbolisch mag heten dat de keukentafel van Jenny en John is meegegaan naar het kantoor in Eindhoven. ,,John en ik hebben aan de keukentafel vele gesprekken gevoerd die uiteindelijk hebben geleid tot de overname van het fonds”, zegt Jenny.

De tafel weerspiegelt ook wat Damon wil zijn en blijven: de spreekwoordelijke keukentafeluitgeverij. Als kleine, zelfstandige uitgeverij onderscheidt Damon zich in een branche die zich kenmerkt door schaalvergroting. ,,Behalve het drukken doen we alles zelf. We gaan boekhandels af en staan op beurzen. We hebben rechtstreeks contact met auteurs. Ook ’s avonds en in het weekeinde.”

Zo moet je heel hard werken maar kun je ook als klein bedrijf goede financiële resultaten boeken, weet Jos. Damon zag de omzetten teruglopen tijdens de crisis, maar noteerde in 2016 ‘een heel goed jaar’. ,,Ook dankzij een paar nieuwe uitgaven van Jenny en John.”

De opvolgers hebben bewust de naam van de uitgeverij behouden. ,,Die zorgt voor continuïteit. Als je met z’n tweeën een nieuwe uitgeverij begint is het prettig als je dat in een traditie kunt doen.”

De nieuwe generatie legt wel haar eigen accenten. Met Oosterse filosofie, of de Ubuntu-filosofie van Nelson Mandela. ,,We kiezen voor wat andere uitgaven. Jongeren hebben interesse in meer toegepaste filosofie. Dat willen we verder uitbouwen.”

Met 'De bekentenissen van Constantijn' is voor het eerst een historische roman uitgegeven. John: ,,We willen een iets breder publiek aanspreken. Zonder onze kwaliteit te verliezen. We hopen dat Jos en Marleen over een aantal jaren zeggen: dit hadden ook onze uitgaven kunnen zijn.”