DOMUSDELA, eigentijdse ‘kerk’ midden in Eindhoven

DELA heeft de luiken van de oude Paterskerk en de historische gebouwen van complex Mariënhage open gegooid. De monumenten kregen nieuw leven ingeblazen. Met moderne middelen is een spirituele sfeer gecreëerd om hier een uitvaart, een huwelijk of een jubileumfeest te houden, maar ook om iets te drinken of te eten. Daarvoor werden oude kerkelijke elementen deels verwijderd, zoals het grote altaar dat naar een zijgang werd verplaatst. 

“Dat past niet meer in de ceremonieruimte die de Paterskerk moet zijn. Daar moet iedereen, ongeacht geloof of achtergrond, een plek vinden om stil te staan bij belangrijke gebeurtenissen in het leven. Maar het altaar is op de nieuwe plek nu van buitenaf en binnen goed te zien en te benaderen”, aldus algemeen directeur Edzo Doeve van uitvaartcoöperatie DELA.  Maar dat wil niet zeggen dat katholieke rituelen gebannen worden. Waarschijnlijk kunnen bezoekers bij het altaar gewoon weer een kaarsje aansteken. ,,Want iedereen kan zijn eigen invulling geven aan dat mooie ritueel.”

DOMUSDELA wordt vrijdag 8 november geopend. Om 19.15 uur gaat het licht op de gevel aan van het kunstwerk van de Portugese groep Ocubo. Dat is tevens de start van de preview van editie 2019 van lichtfestival GLOW. Daarmee worden dan de Paterskerk en de kapel als ceremoniehuizen, het voormalige Augustinianum en het pensionaat als hotel en conferentieoord, brasserie Rita (genoemd naar de heilige van de hopeloze gevallen), de binnenplaats en de tuin geopend. Het restaurant volgt volgend jaar.

De monumentale panden zijn gerestaureerd en tussen de monumenten is een nieuwe entree, foyer en serre gebouwd, naar een ontwerp van de architecten Bert Dirrix van diederendirrix en Arie van Rangelrooy van en|en| architecten. ,,Alles van waarde hebben we in volle glorie hersteld. En we hebben er iets nieuws aan toegevoegd. Het geheel - met de lichte nieuwbouw en de monumenten waar we de oorspronkelijke kleuren hebben hersteld - is nu veel meer waard dan de delen afzonderlijk. Wat in verval geraakt monument was, is nu een levendig gebouw dat onderdeel gaat uitmaken van de stad”, aldus Doeve.

Een deel van de heiligenbeelden, het altaar, de kerkbanken en de biechtstoelen zijn verdwenen uit de Paterskerk, deels door de paters Augustijnen zelf meegenomen, deels door DELA elders ondergebracht. Ook is het gebouw voorzien van nieuwe installaties voor verwarming, licht, geluid en beeld. ,,Toch is dit nog steeds een kerk, maar dit huis legt je niets meer op, het is open voor iedereen, ongeacht de geloofsovertuiging. Voor iedereen die op zoek is naar betekenis in zijn leven. Dit gebouw helpt daarbij, met zijn mooie glas-in-lood-ramen en het aanlichten van de kerkbogen. Dat is de kracht van de gotiek. Die beeldtaal is nog steeds heel belangrijk voor veel mensen, dat hoort bij onze historie. Een stad zonder kerken, dat is niet te verdragen.”

Ook Jezus Waaghals op de toren, het Heilig Hart-beeld met de armen wijd, krijgt een nieuwe rol. Dat wordt straks aangelicht, iedere keer als er een nieuwe Eindhovenaar wordt geboren. En de Eindhovense Studentenkerk gaat weer elke zondag een dienst houden in de kapel.

DELA brengt in het complex DOMUSDELA veel nieuwe functies samen. Met het Muziekgebouw worden ook concerten georganiseerd. ,,En dat allemaal onder één dak. Daarvoor hebben we veel puzzeltjes opgelost, zonder het voorbeeld erbij hoe het moet, want dit bestaat nog nergens.” Gaat dat wel allemaal samen? ,,Sommige mensen zullen in het begin wel moeten wennen aan het idee. Maar onze droom is dat er midden in de stad een plek is waar intens verdriet een plaats krijgt naast grote blijdschap. Waar mensen kunnen stilstaan bij degenen die hen ontvallen. En daar ook een goed glas op kunnen drinken.”

De Paterskerk en De Kapel (op de eerste verdieping aan de Dommel) heten de ceremoniehuizen, de grote voor 750 mensen, de kleine voor maximaal 250 gasten. ,,Ceremoniehuizen zijn ruimtes waar je stil kunt staan bij alle belangrijke dingen van het leven, zoals trouwen, rouwen, geboortes, de uitreiking van een lintje, een bijzonder jubileum. Iets waar je méér betekenis aan wil geven, in een omgeving die past bij de oude functie van de kerk: een sociaal instituut, midden in de samenleving.” De ruimtes zijn beschikbaar voor de leden van DELA die hun uitvaart verzekerd hebben bij de Eindhovense corporatie. ,,Die hebben natuurlijk een streepje voor. Maar iedereen is hier van harte welkom, niet alleen leden.”

Feitelijk is het hele complex DOMUSDELA straks gewoon de hele dag open voor iedereen. ,,En ‘s avonds straalt het complex echt licht uit. Dat nodigt uit om binnen te komen.” Ook de Augustijnendag op de sterfdag van de heilige, 13 november, is een publieksbijeenkomst. ,,Dan willen we eren wat de paters al ruim 125 voor de stad hebben gedaan. Wij zetten dat voort: hier kun je op betekenisvolle wijze bijzondere dingen ‘vieren’. De paters zijn ook blij met ons. Wat wij hier doen is heel dicht bij hoe zij de kerk zien, als ontmoetingsplaats.”

Vanwege de verbinding met de stad is Doeve uiteindelijk ook blij met de opengewerkte biechtstoelen aan de Kanaalstraat. Op aandringen van de Henri van Abbestichting zijn de vier erkertjes behouden en voorzien van glas, waardoor je naar buiten maar ook naar binnen kunt kijken. ,,Daardoor betrek je deze eigentijdse ‘kerk’ meer bij de gemeenschap van Eindhoven”, daar is de DELA-bestuurder van overtuigd.