Drie hommages in drie kunstboeken: van overleden moeder tot de ultieme lijn

Het boekje dat Monique Rutten heeft gemaakt is eigenlijk een catalogus, die hoort bij haar tentoonstelling in museum De Wieger in Deurne. Die had al plaats moeten vinden, maar is door corona uitgesteld tot mei. In Van hier tot het gouden licht wordt het werk van Rutten (1963) over het voetlicht gebracht dat zij maakte vanaf 1999. ‘Hier’ is Eindhoven, ‘het gouden licht’ is dat in Valencia, waar ze inmiddels zo’n zeven keer heeft gewerkt en er steeds weer geniet van het goudgele licht.

In het keurig vormgegeven boekje schetst Rutten haar werk waarin in eerste instantie de mens centraal staat, maar waar later steeds meer de omgeving een rol speelt. Er wordt ingegaan op het gegeven dat ze opvallend vaak kinderen schildert (ze werkt met kinderen) en hoe belangrijk symboliek is voor haar doeken en bladen.

De teksten duiden op een aardige manier het hoe en waarom van Ruttens schilder- en tekenwerk. Een beetje storend is het wel dat haar teksten naadloos overlopen in die van schrijfster Lisa Hesemans en je dus steeds wisselt tussen persoonsvormen.

Het boek Tjikkie Kreuger, het leven, haar kunst en hierna is een eerbetoon. Een liefdevolle hommage van dochter Amerens Hedwich Kreuger aan haar in 2017 overleden moeder. Twintig maanden verblijft zij in de boerderij in Knegsel, waar de kunstenares jarenlang heeft gewoond en gewerkt. 

Amerens wilde - zoals zij schrijft - ‘diep door de rouw heen en voorkomen dat deze pijn van gemis later in mijn leven naar boven zou komen’. In die maanden sorteert, scant en archiveert zij het leven en werk van haar moeder en komt het uiteindelijk tot het boek, een eerder uitgesproken wens van Kreuger, maar die nooit was uitgekomen.

Nu dus wel en het is een mooi eerbetoon geworden. Met teksten en veel foto’s van (fotografe) Amerens en daarnaast uitnodigingen van tentoonstellingen, brieven van vrienden en kennissen en citaten en brieven van Kreuger zelf.

Het boek is chronologisch van opzet, wat prettig is, en er is een fijne afwisseling van tekst en beeld. De zo kenmerkende beeldtaal van Kreuger, met de zeer gestileerde figuren, incluis de extreem fragiele ledematen en de omhullende ‘mantels’, het komt uitvoerig aan bod in deze uitgave. En Amerens had het eerbetoon niet beter kunnen afsluiten dan met haar stillevens, gefotografeerd en samengesteld met spullen uit het atelier van haar moeder.

De publicatie De lijn waaiert uit is een goedmakertje. Want eigenlijk had de masterclass die eind 2019 werd gehouden moeten uitmonden in een tentoonstelling. Maar die ging uiteraard niet door. 

Die masterclass was opgezet door de Eindhovense Stichting Grafein, die zes kunstenaars heeft gevraagd zich in te laten met het werk van de in 1974 overleden kunstenaar Ad Dekkers en dan vooral met diens verhaal ‘Over de lijn’. 

Daarin stelt hij dat een kunstenaar een lijn zo neutraal mogelijk moet weergeven, bij voorkeur een volstrekt abstracte lijn verbeeldt.

De zes kunstenaars hebben, ieder op hun eigen manier, die lijn verwerkt in grafiek, gebruikmakend van de natuur, algoritmes of schaduwen. Van de deelnemers - onder wie Eindhovenaren Leonie van Santvoort en Véronique Driedonks - zijn foto’s opgenomen van de werken, maar ook teksten, en die zijn een zeer waardevolle bijdrage aan dit bescheiden, maar zeer inspirerende boekje. Wat een goedmakertje is het geworden! Resteert de vraag: zit die expositie er écht niet (meer) in?

‘Van hier tot het gouden licht’, Monique Rutten. ISBN 978-90-8312460-5. Expositie in De Wieger in Deurne vanaf 23 mei.

‘Tjikkie Kreuger, het leven, haar kunst en hierna’, Amerens Hedwich Kreuger. Uitgeverij Lecturis, Eindhoven. ISBN 978-94-6226-403-8. Werk is te zien bij Galerie Hans Persoon in Eersel.

‘De lijn waaiert uit’, samenstelling Maria Kapteijns i.s.m. Christel Andrik. Stichting Grafein. ISBN 978-90-8312-006-5.