De overheid start dit najaar in Eindhoven en Utrecht een gebruikersproef voor een digitale identiteitskaart, waarmee je je kunt identificeren via een app op je telefoon. De app is alleen te openen met biometrische gegevens, dus met gezichtsherkenning of een vingerafdrukscan. Als de proef slaagt, is het de bedoeling dat het digitale persoonsbewijs landelijk wordt ingevoerd en standaard naast de identiteitskaart en het paspoort wordt aangeboden.

„Inwoners die met de proef willen meedoen, kunnen straks een app downloaden en op het gemeentehuis aan de balie een opname laten maken van hun gezicht", zegt projectleider Johan Pouwelse van de TU Delft. Deelnemers ontvangen twee verklaringen op hun telefoon. De eerste bevestigt dat de deelnemer is wie hij zegt te zijn. De tweede verklaart dat de persoon ouder is dan achttien. Met de verklaringen kan de proefpersoon zich onder meer in winkels en horecagelegenheden legitimeren. De app wordt actief met een gezichtsscan die een QR-code genereert. De code wordt gescand door de persoon die de identificatie nodig heeft. Die persoon krijgt alleen relevante gegevens te zien.

Pouwelse: „Voordeel van het digitale ID is dat je zelf kunt bepalen welke gegevens beschikbaar komen. Wanneer je nu een boot huurt moet je een kopie van je paspoort afgeven. Met alle risico's van dien. Digitaal kun je gegevens afdekken, terwijl er toch een handtekening van de staat onder staat. Je privacy is bij een digitaal ID dus veel groter, terwijl het zeker zo veilig is als een paspoort of rijbewijs."

Naast veiligheid en privacy is volgens Pouwelse gemak de belangrijkste reden om een digitaal identiteitsbewijs te ontwikkelen. „De nieuwe generatie heeft alleen een telefoon bij zich. Daar wordt mee gecommuniceerd en betaald. Straks kun je er ook mee aantonen wie je bent."

Pouwelse is oprichter van het blockchainlab van TU Delft en voert het team aan dat het digitale ID ontwikkelt. Daarbij wordt gebruikgemaakt van 'Trustchain', een speciale variant op de blockchain-technologie die ze zelf hebben ontwikkeld. Gegevens worden in een soort digitaal kasboek bijgehouden en gecontroleerd, om fraude makkelijker te kunnen opsporen. De blockchain is vooral bekend als het centrale mechanisme in alle vormen van cryptogeld, waarvan bitcoins de bekendste zijn. Een blockchain bestaat uit een keten van in de computer of op internet vastgelegde en samengevoegde gegevens die blokken of blocks worden genoemd.

Hoe lang de proef duurt, hoeveel mensen er mee gaan doen en wanneer er wordt gestart is allemaal nog onduidelijk. „We moeten afnemers hebben en de infrastructuur moet werkend zijn. Daarvoor zijn we nu in gesprek met horeca-ondernemers en winkeliers."