Frank Lammers zet een straffe Karl Marx neer in Eindhoven

Juist in de week dat de aandelen weer naar beneden kukelen, gaat Marx in première. Een solostuk van Het Zuidelijk Toneel (HZT), over het leven van de man die meer macht gunde aan de arbeider en jarenlang wenste dat die een revolutie zou beginnen – tegen de kapitaalbezitter. Frank Lammers uit Mierlo (al tijden wonend in Amsterdam) geeft Karl Marx vorm en hij heeft er warempel een driedelig pak voor aangetrokken. En zelfs een stropdas. Die gaandeweg wat scheef komt te zitten. Maar het is een fel rode, dat dan weer wel.

HZT brengt dezer dagen drie filosofen op de planken (Marx is nummer twee) en dat getuigt van lef. Zeker in een tijd waarin filosofie zo ongeveer ‘zum kotzen’ is verklaard, is het buitengewoon zinvol om het gedachtegoed van grote denkers voor het voetlicht te brengen. En Marx heeft verdorie nogal wat zaken te melden.

De Belgische filosoof en regisseur Stefaan Van Brabandt heeft zich in de handel en wandel van de Duitser verdiept en heeft er een scherpe, anderhalf uur durende voorstelling van gemaakt. Met soms heerlijke, Vlaams aandoende zinnen als: ,,Mens, milieu en maatschappij worden vernietigd en de massa wordt koest gehouden met kruimels en in slaap gewiegd met comfort en vermaak.” De Brabander Lammers weet er daar prima raad mee. Qua taal en ritmiek klopt het welhaast perfect. En er zijn op de goede momenten de grapjes – voor de broodnodige lucht.

,,We zijn allemaal kleine calculerende kruideniers geworden”, gromt de filosoof op een goed moment en gelijk heeft ‘ie. Maar het is op dat soort momenten ook dat de figuur Marx toch eventjes Lammers-met-de-Jumbo-uitstraling wordt. Of stelt hij met die reclamefilmpjes voor die grootgrutter simpelweg zijn pensioen veilig en handelt hij zo dus juist helemaal in de geest van Marx – want pro kapitalisme?

Maar voor alles: wat een sterke tekst en straffe regie van Van Brabant. Dit zijn geen woorden die zinnen vormen, maar betekenisvolle zaken die nog dagenlang in mijn hoofd blijven wolken.