Hans Vermeeren volgde heikele avontuur raadslid Memis op de voet

Hij had begin mei wel gemerkt dat raadslid Murat Memis tijdens politieke debatten afwezig was, maar Vermeeren rook nog geen onraad. Toevallig wilde hij Memis telefonisch wat vragen stellen over een politieke kwestie en dus pleegde de politiek verslaggever een belletje naar de Eindhovense politicus. ,,Ik kreeg zijn broer aan de lijn. Die vertelde me dat Murat nog in Turkije was. Daar sloeg ik op dat moment nog geen acht op.’’

Niet veel later zit Vermeeren op het stadhuis te wachten op een raadsvergadering. Plots krijgt hij een telefoontje van de redactie, met een schokkende mededeling: De Telegraaf meldt dat Memis vastzit in Turkije. ,,Het eerste wat door me heen schoot was: verdorie, die primeur moesten wij hebben.’' Maar al snel ging de journalist over tot de orde van de dag. Er moest immers een verhaal geschreven worden. ,,Ik ging meteen rond bellen. Wat bleek: er was een zaak tegen Memis in Turkije. Hij werd ervan beticht lid te zijn van een terroristische organisatie en zou zich ook nog eens schuldig maken aan propaganda voor terrorisme. Zo luidden de aanklachten.’' Een paar dagen werd Memis - van Koerdische afkomst - vastgehouden in de gevangenis. In afwachting van zijn proces mocht hij het land niet uit; zijn paspoort werd ingenomen.

Na gesprekken met vice-fractievoorzitter Jannie Visscher van de Eindhovense SP (nu landelijk partijvoorzitter) en burgemeester John Jorritsma werd het Vermeeren duidelijk dat Nederlandse betrokkenen de zaak eigenlijk ‘stil’ wilden houden. Ze hoopten in discretie voldoende diplomatieke druk op Turkije uit te kunnen oefenen om Memis vrij te krijgen. ,,Maar de Turken leken daar weinig gevoelig voor. Justitie wilde Memis koste wat kost voor de rechter brengen.’’

Twee in Turkije gestationeerde Nederlandse journalisten waren op de hoogte van Memis’ benarde situatie. Toen duidelijk werd dat Turkije echt niet wilde zwichten voor de diplomatieke druk, konden zij het niet langer stilhouden. Er moest publiciteit worden gezocht. En dus sijpelde het nieuws door naar Nederland. Naar de landelijke kranten, naar de NOS. Vermeeren: ,,En toen waren wij zogezegd aan de beurt.’' Een Eindhovens raadslid dat moest vrezen voor een celstraf in Turkije. In de ideale wereld had het ED de ‘scoop’. Maar aan zelfverwijt doet Vermeeren niet. ,,Ik heb zelfkritiek genoeg om toe te geven wanneer ik een steek laat vallen, maar dat was hier niet ‘t geval. De zaak werd érg goed stilgehouden.’'

Dat Memis in zo’n benarde situatie was beland, verbaasde Vermeeren zelf ook. ,,Hij is natuurlijk als SP’er een politicus met een sociaal hart. En ook is het niet moeilijk voor te stellen dat de Koerdische kwestie hem aan het hart gaat: als kind moest hij immers uit Turkije vluchten vanwege de politieke opvattingen van zijn familie. Maar ik ken hem ook als iemand die bedachtzaam dingen formuleert. De gewraakte berichten op social media waren ook voornamelijk wat retweets van Turkije-kritische berichten.’' De angst was niettemin goed te voelen bij Memis en zijn naasten. ,,Toen ik hem aan de lijn had, vroeg ik of hij een fotootje kon sturen van hem en zijn kinderen, die waren er op dat moment op bezoek samen met Memis’ vrouw. Dat was toch wel het meest emotionele beeld.’' Maar raakte het Vermeeren diep in zijn ziel? ,,Je bent je wel bewust van de impact van het beeld. Je kijkt naar iemand die samen is met zijn kinderen, in de vrees dat hij ze lange tijd niet kan zien omdat hij misschien wel de gevangenis in moet. Maar na een lange carrière bij de krant sluit je dat soort gevoelens wel af. Je neemt toch een professionele, zakelijke werkhouding aan.’'

Zo beschreef Vermeeren de politieke en menselijke kant van de kwestie uitvoerig. Maar er is ook nog de Turkse invalshoek. Lag verslag doen vanuit Turkije zelf voor de hand? Vermeeren: ,,Het kwam wel ter sprake op de redactievloer. Maar we werden het er snel over eens dat daar weinig te halen viel.’' De rechtszaak tegen Memis - begin juli - stond uiteraard wél hoog op de agenda. ,Maar ik spreek de taal niet, ik ken de omstandigheden niet. Ik zou er een kat in een vreemd pakhuis zijn geweest. Het Algemeen Dagblad heeft in Turkije een correspondent die daar wél alle ins en outs kent. Die deed het verslag.’’

Het verdict viel: vrijspraak. De aanklager zou ‘een fout hebben gemaakt’. Dus mocht Memis na angstige weken eindelijk weer naar Nederland. Telefonisch kwam Vermeeren te weten dat Memis de volgende ochtend in Düsseldorf zou landen. En dus zocht de verslaggever hem daar op. ,,Ik was op de luchthaven de enige journalist. Memis werd vergezeld door Lilian Marijnissen. Zij is gewend dat alle journalisten direct op haar afvliegen. Maar ik interviewde een half uur Memis. De opluchting stroomde uit al zijn poriën. Na het gesprek tikte ik op het vliegveld direct het interview.’' Later die dag werd Memis op het Catharinaplein in Eindhoven onthaald door zijn partij en zijn familie. Ook daar was Vermeeren present. Een afrondend interview volgde niet veel later.