‘In ieder mens zit een verhaal dat de moeite waard is’, aldus Eindhoven-chroniqeur Jan van Schagen

Jan van Schagen (82) is ernstig ziek. Longfibrose maakt dat hij afhankelijk is van extra zuurstof. Toch neemt hij de regie als het gaat over hoe de boeken voor de foto bij dit artikel worden opgesteld. Dat heeft hij zijn hele leven gedaan.

Behalve afgelopen zaterdag 21 mei. Hij zou met Hans Matheeuwsen van uitgeverij Frits bij Le Souris in Nuenen wat lopende zaken bespreken. Zijn vrouw vroeg nog wat hij zou aantrekken. Een trui natuurlijk! Dus nam zijn dochter maar een net jasje mee toen de familie hem later achterna ging. Eenmaal binnen zag hij toch wel veel bekenden en ook de burgemeester zitten, en begon hem iets te dagen. ,,Ik had het totaal niet zien aankomen. Maar ik voel de onderscheiding als een blijk van waardering en ben er heel trots op.”

Het schrijven van boeken begon nadat Van Schagen in 1996 was hersteld van een bypassoperatie. Die was prima verlopen, maar wel aanleiding om na veertig jaar te stoppen als persvoorlichter bij Philips. ,,Toen ik als jongeman door Sjoerd de Vrij werd aangenomen bij de Philips Persdienst en al snel bij de Philips Koerier aan de slag ging, deden we aan echte journalistiek, echte persvoorlichting. Later werd persvoorlichting steeds meer een marketinginstrument.” Hij was in die periode vijftien jaar persoonlijk woordvoerder van Frits Philips. ,,Elke maandagochtend liepen we op de Wielewaal de agenda voor de komende week door.”

Terug uit het ziekenhuis en vervroegd gepensioneerd voelde Van Schagen zich ‘als een jonge god’. ,,Met energie voor tien, maar zonder werk.” Al snel werd bekend dat hij beschikbaar was. ,,Bedrijven begonnen in te zien dat het goed is de eigen geschiedenis te kennen. Zoals bouwbedrijf Van Straten dat het honderdjarig jubileum naderde. Ze hadden nauwelijks iets bewaard. Maar ik wist dat Anton Philips in 1916 naar Leerdam was afgereisd. Vanwege de oorlog waren de leveringen van glasballonnen uit Duitsland vastgelopen. In Leerdam zat behalve de glasfabriek ook aannemer Van Straten. Omdat Philips veel huizen wilde laten bouwen, is het bedrijf naar Eindhoven gekomen.” 

Even later onderstreept hij nog eens het belang van geschiedenis: ,,Als je niet weet waar je vandaan komt, weet je ook niet waar je naartoe gaat.” Toch noemt de Nuenenaar zichzelf geen historicus, zoals Jan van Oorschot, die in 1982 het tweedelige Eindhoven, samenleving in verandering publiceerde. 

,,Ik ben journalist. Het gaat mij om de verhalen van de mensen in de stad. Ik heb geleerd dat in ieder mens een verhaal zit dat de moeite van het vertellen waard is. Denk maar aan de tv-serie Dwars door de Lage Landen, waarin drie Vlaamse mannen door Vlaanderen en Nederland wandelen. Onderweg gaan ze het gesprek aan met mensen die ze tegenkomen.” Dat komt ook naar voren in Van Schagens boek Arm, arm Eindhoven, over armoede in de tijd dat het in de stad om textiel, gloeilampen, sigaren en lucifers draaide. En werkloosheid en volksziekten.

Onlangs kwam zijn levenswerk in de lokale boekhandels te liggen: Acht eeuwen Eindhoven. Ook in twee delen, bijna net zo dik als het werk van Van Oorschot. ,,Maar ik ben nu toch nog bezig met een volgend boek. Dat weet mijn uitgever nog niet. En ik weet niet of ik het afkrijg, maar dan kan hij het zelf wel voltooien.” Want ooit zal ook Jan van Schagen de regie uit handen moeten geven.