Klassenjustitie in omgekeerde zin

Je zou kunnen zeggen dat Robin Linschoten in zijn eigen mes is gevallen. Als staatssecretaris van Sociale Zaken (1994-1996) vond de VVD'er dat de overheid belastingfraude even hard moest aanpakken als fraude met sociale verzekeringen. Van klassenjustitie mocht geen sprake zijn. 'Beide vormen zijn even afkeurenswaardig', sprak Linschoten toen in de Tweede Kamer. De rechter die hem vorige week veroordeelde lijkt dat in zijn oren te hebben geknoopt.

Linschoten kon midden jaren negentig niet bevroeden dat hij zich twee decennia later voor de rechter zou moeten verantwoorden voor belastingfraude. Terwijl de officier van justitie nog meende dat daarvoor met een werkstraf kon worden volstaan, legde de rechter Linschoten een gevangenisstraf op van vijf maanden, waarvan drie voorwaardelijk.

De oud-staatssecretaris is daarmee de eerste bewindspersoon in Nederland die tot een onvoorwaardelijke celstraf is veroordeeld. Het had zo maar gekund dat die twijfelachtige eer oud-minister en oud-topman van KLM Camiel Eurlings (CDA) te beurt was gevallen. Eurlings ontliep echter vervolging wegens mishandeling van zijn vriendin door eind vorig jaar een schikkingsvoorstel te accepteren van het Openbaar Ministerie. Hoewel de oud-minister daarmee formeel geen schuld bekende, leverde het hem wel een aantekening op in zijn strafblad. 'Klassenjustitie' vond menigeen. En dat woord viel opnieuw toen Eurlings onlangs ondanks zijn strafblad een VOG (Verklaring Omtrent Gedrag) kreeg, waardoor hij kon aanblijven als lid van het IOC en het NOC-NSF.'

Volgens Justis, de screeningsautoriteit, die beoordeelt of iemand een VOG krijgt, is van klassenjustitie geen sprake. Het is gebruikelijk dat Justis kijkt of het strafblad relevant is voor de functie waarvoor de VOG is aangevraagd. Eurlings had dus waarschijnlijk geen VOG gekregen voor een functie bij een Blijf van m'n Lijfhuis, maar als sportbestuurder kan hij kennelijk geen kwaad. Voor oud-politici gelden volgens Justis geen extra zware regels. Dat zou juist klassenjustitie zijn.

Dat brengt ons terug bij de zaak tegen Linschoten. Behalve staatssecretaris was Linschoten onder meer kroonlid van de SER en commissaris bij de DSB van Dirk Scheringa. Hij kreeg het aan de stok met de Belastingdienst omdat hij via zijn bedrijven ruim 100.000 euro aan btw zou hebben ontdoken. Vervolgens maakte hij het er niet beter op door afspraken met de fiscus en justitie niet na te komen.

De rechtbank noemde het gedrag van Linschoten 'ondermijnend voor de belastingmoraal'. Zijn gedrag getuigt volgens de rechtbank van 'disrespect' voor de Belastingdienst en de belastingbetalers. Een werkstraf zou 'onvoldoende recht doen aan deze zaak, onder meer, omdat een oud-bewindsman een voorbeeldfunctie 'had en heeft'.

Het kan dus wel degelijk verschil uitmaken als een verdachte een oud-bewindsman is. Als dat al klassenjustitie is, dan is het in omgekeerde zin. En dan nog valt dat niet voor elke oud-bewindspersoon hetzelfde uit.