Luchtmacht in de fout met vervoer gevaarlijke stoffen

In het rapport staat dat de luchtmacht in vliegtuigen gevaarlijke stoffen vervoert die niet door de lucht getransporteerd mogen worden. Ook zijn zaken als zuurstofflessen en chemicaliën tijdens transport regelmatig verkeerd verpakt, gelabeld of gedocumenteerd. Grote risico's zouden zitten in de vluchten van en naar militaire missiegebieden, zoals Mali en Irak. Vluchten die allemaal vertrekken van en terugkeren naar Vliegbasis Eindhoven, de thuisbasis van de luchtmacht. De vliegtuigen zouden vaak gevaarlijke stoffen vervoeren als insektenwerende middelen, butagastankjes en batterijen. Brandbare producten met ontploffingsgevaar, waarvan de veiligheid wordt bepaald door de juiste verpakking. En daar schort het aan. 

In het rapport stellen de onderzoekers dat de betrokken leidinggevenden onvoldoende op de hoogte zijn van de processen en regelgeving met betrekking tot het vervoer van gevaarlijke stoffen. En medewerkers zijn niet of onvoldoende opgeleid om die stoffen op een veilige manier te vervoeren, door de lucht maar ook via de weg. Omdat dit mensen in gevaar kan brengen, wil de militaire vakbond VBM dat de lucht- en wegtransporten van de luchtmacht worden stopgezet tot veiligheidsmaatregelen zijn doorgevoerd. 

Er hebben zich  in Nederland nog geen grote ongelukken voorgedaan. Maar om de ernst van de situatie te duiden halen de onderzoekers in hun rapport het vliegtuigongeluk in Everglades, Florida, in 1996 aan. Tijdens de vlucht ontstond een grote brand in het vrachtruim. Hier lagen chemische zuurstofgeneratoren zonder veiligheidskapjes op de slagpinnen, die door de trilling van het vliegtuig werden geactiveerd. Door de warmte die ontstond vloog eerst karton, en later vliegtuigbanden, in de fik. Toen de brand ook de elektrische installaties aantastte werd het vliegtuig onbestuurbaar en crashte. Bij het ongeval kwamen alle 110 inzittenden om het leven.

Dat er problemen zijn met de veiligheidscultuur binnen de Defensie was al bekend. 'Op het gebied van bedrijfsveiligheid is Defensie onvoldoende in control',  schreef de Commissie-Van der Veer die er eerder deze maand onderzoek naar deed. 

Volgens een woordvoerder van Defensie zijn er inmiddels maatregelen getroffen. „Tussen 2013 en 2016 zijn er voorvallen geweest. Verpakkingen waren niet op orde of niet goed gelabeld. Daarop heeft het hoofd Bedrijfsveiligheid een onderzoek gelast. Het rapport van dat onderzoek is in mei 2017 uitgebracht. De conclusies die daarin worden getrokken, onderschrijven wij."

Volgens de woordvoerder worden de aanbevolen verbetermaatregelen op dit moment doorgevoerd in de organisatie. Zo is er bij ieder luchtmachtonderdeel een Veiligheidsadviseur Gevaarlijke Stoffen aangesteld en zijn de controles verscherpt. De woordvoerder benadrukt dat de samenleving nooit in gevaar geweest. „Dat staat ook niet in het rapport. Wij vervoeren ook geen verboden stoffen. En iedereen die in onze organisatie gevaarlijke de stoffen vervoert is daarvoor geautoriseerd en gecertificeerd. De MLA, de Militaire Luchtvaart Autoriteit ziet daar nauwlettend op toe. Maar het veiligheidsbewustzijn moet wel bij iedereen weer tussen de oren komen. Daar wordt nu hard aan gewerkt."