‘Niet óver maar mét ons praten bij geslachtsverandering’, zegt TranszorgNu bij demo in Eindhoven

,,We willen onze stem laten horen voor een beter gender gezondheidssysteem. Maar we willen ook samenkomen om onze verhalen te delen en elkaar te steunen”, zegt Riley Peters van TranszorgNu bij de aftrap van de bijeenkomst die zo'n 175 ‘transmensen’ en sympathisanten trok.

Lange wachtlijsten, een heel beperkt aantal locaties waar hormoonbehandeling of operaties te halen zijn, verplichte gesprekken en vragenlijsten waarin ze zich niet herkennen, zorgprofessionals en zorgverzekeraars die bepalen wie wel en niet in aanmerking komt voor behandeling. Dat zijn kritiekpunten die zondagmiddag op het druilerige Stadhuisplein naar voren gebracht worden. Door ervaringsdeskundigen, leden van TranszorgNu, die meer of minder vergevorderd zijn in hun geslachtsverandering. 

Benjamin, Arthur en Laura uit Eindhoven vertellen over hoe lastig ze het hadden in hun ‘overgang'. Hoe de psychologen en psychiaters hun taal niet spraken, hoe de zorgverzekeraars dwars lagen of gewoon over de lange, lange weg naar de gewenste geslachtsverandering. 

,,Voor een eenvoudige borstoperatie ben je al snel vijfenhalf jaar verder", zegt Eindhovenaar Benjamin. ,,Zijn er meer operaties nodig dan heb je het al over een proces van tien jaar. En dat kan nog langer worden als het specialistenteam het niet eens kan worden over een beslissing. Wij moeten dus eindeloos wachten, terwijl we natuurlijk precies weten wat we willen. En vaak zitten transmensen al lang in de kast. En dan is de toekomst extra belangrijk. Dat zou geen tien jaar mogen duren.” 

De medische professionals die de procedures begeleiden moeten het ontgelden, ook in de speech van Arthur. ,,Die geven geen steun, maar zijn poortwachters die bepalen wie wel en niet in aanmerking komt. Daarom zijn ze wel heel belangrijk en geef je maar wat graag de gewenste antwoorden. Ook al heb je als meisje nooit met jongensspeelgoed gespeeld. Dat hoort zo, dus dat zeg je dan maar.” 

Arthur was in behandeling bij het Gender Team Zuid in Eindhoven. Maar moest zijn verhaal nog eens opnieuw doen toen hij voor delen van de transitie terecht moest bij het medisch centrum van de Vrije Universiteit in Amsterdam, dé gespecialiseerde kliniek in het land. Die veel te veel macht heeft, net als de zorgverzekeraars, zegt Laura in haar spreekbeurt voor de demonstranten. Zij kreeg haar behandeling in Antwerpen slechts gedeeltelijk vergoed. 

Het is Riley Peters die het manifest van de actiegroep, ooit ontstaan in Amsterdam maar inmiddels ook actief in onder meer Eindhoven, Tilburg en Groningen, nog eens opsomt. ,,Niet de medische professionals, maar wij zelf bepalen wat we willen. Begeleiding zou op verzoek mogelijk moeten zijn. Er moet een einde komen aan de monopolie van enkele grote zorginstellingen, zoals de VU in Amsterdam. Waardoor ook een einde kan komen aan de wachtlijsten. Dus stop met het spelen met ónze levens.”

In het land zijn al meer van dit soort demonstraties gehouden. Daarnaast benaderde TranszorgNu ook de politiek. En zal dat ook blijven doen, zegt Peters. ,,Als het onderwerp weer op de agenda staat in Den Haag, dan zullen we er bij zijn. Net zo lang tot er niet alleen maar óver ons, maar mét ons gepraat wordt.” 

Merijn Sommer van de groep benadrukt dat de bijeenkomst ook gericht is op de groep ‘trans mensen’ zelf. Halverwege de middag vraagt de inwoner van Veldhoven de aanwezigen dan ook om met de handen een hartje te maken boven hun hoofd. ,,Want je bent hier bij mensen die weten wat je meemaakt en die je steunen. En die verandering willen.” Het applaus is hartverwarmend.